Ибрагьим АЛИБЕКОВ: «Прокуратура пачалыкъны аслу законун сакълай, адамланы ихтиярларын да якълай»


18-нчи юз йылны башында I Петр къургъан прокуратура башлап пакарсызлыкъдан гелеген къазаплыкъны, урушбатчылыкъны, гьасили, низамсызлыкъланы тюбюкъарадан тайдырмакъ яда шону «гючюн» осаллашдырмакъ учун къурулгъан эди буса, йыллар оьте туруп шону борчлары хыйлы алышынгъан. Айтагъаным, гьалиги заманда шону аслу иши – адамланы законлу ихтиярларын якъламакъ… Шо гьакъда сёз чыкъгъанда Хасавюрт районну прокурору, юстицияны старший советниги Ибрагьим Манапович АЛИБЕКОВ булай дей:

 



– Алда бизин къурум аслу гьалда ватандашлар законланы юрютегенине ва ишине тергев эте эди буса, гьали энни шолар тайгъан. Бизин къурум законланы кютюлеген кююн тергейгенден къайры да, ерли гьакимлик чыгъарагъан къарарланы дуруслугъуна, ич ишлени къуллукъчулары ахтарыв ишлени нечик юрютегенине ва суд приставлар законланы нечик сакълайгъанына къарай. Прокуратура судларда алда йимик гьали де ортакъчылыкъ эте, тюз къарар чыгъарагъангъа тергев эте. Шолай да ерли гьакимликни жыйынларында ортакъчылыкъ эте, адамланы арзаларына къарай.



– Районда жинаятчылыкъ нечикдир? Ишлемеге аз сама енгил болмагъанмы?



– Бу йылны биринчи яртысында террорчулукъ булан байлавлу жинаятчы ишлер артгъан. Эгер де алдындагъы йыл 1 болгъан эди буса, бу йыл шоланы санаву 18-ге етишген. Урушдуруп къарагъанда, бу йылны оьтген заманыны ичинде гетген йылны шо заманындагъысындан эсе жинаятчы ишлер 10 процентге кемиген.



Бу йылны 6 айын алып къарасакъ да, законну бузгъан гезиклер 2421-ге етишген. Шонда 127 керен законсуз актлагъа къаршылыкъ билдиргенбиз, чыгъарылгъан 85 акт законда айтылагъан къалипге гелишдирмек учун къайтарылгъан, 250-ден де артыкъ адам административ ёлда такъсырлангъан.



– Адамланы ихтиярларын якълавгъа байлавлу ишигиз нечикдир?



– Шо ягъындан алгъанда, кёп иш этилген ва оьтген заманны ичинде ватандашланы ихтиярларын 1457 керен бузгъанлыкъ ачыкъ этилген. Шогъар экономикадагъы кемчиликлени (756), ватандашланы социальный ва яшавлукъ шартларын бузувну да къошсакъ, шо санав дагъы да арта.



Шоланы кёбюсю ерли гьакимликни къарарларын федерал законлагъа гелишдиривге тие. Дагъы да айтсам, бары да школаланы уставларын тийишли талаплагъа ва даражагъа гелтирмекни талаплы гёрсетивлер этдик.



Шолай да, оьтген заманны ичинде адамлардан оьзлени ишлерине къарасын деп 160 иск арзалар къабул этгенбиз, шоланы да 144-вюн ватандашланы пайдасына битдиргенбиз.



Дагъы да айтсам, Кёкрек, Ботаюрт, Муцалавул, Цияб-Ичичали, Къуруш юрт администрациялары къабул этген актларын тергегенбиз. Шоларда кемчиликлер табылгъан, бирлерине янгыртмакъ ва федерал законлагъа къыйышдырмакъ тапшурулгъан. Ондан къайры да, адамланы ташыйгъан транспортну ишинде терсликлер бар экени, ерли муниципал къурулувланы бюджетлери элге малим этилмегени токъташдырылгъан. Натижада 42 де юрт администрацияларыны заместителлери административ такъсыргъа тартылгъан, юрт башчылагъа буварыв этилген. Гьали ерли гьакимликни ишлери маълумат къураллардан таба аян этилме герек. Шо иш юрюлмей десе де ярай. Мисал этип айтсам, ерли бюджетлер, топуракъны къолланагъан кюю, муниципал къурулувлар сатып алажакъ малларын Интернетге салып аян этмейлер. Биз лицензияланы тергевде, кредит-банк ишлени ва гьакъыл есликни якълавда (охрана интеллектуальной собственности) ишибизде кемчиликлер бар. Энни шогъар бакъгъан тергевлени де артдыражакъбыз.



Дагъы да айтсам, бизин къуллукъ савлукъ сакълавда, ГИБДД-ни машин гьайдавчулагъа административ яндан тюз жавапгъа тартмагъанлагъа 66 керен, 87 керен буса адамланы социальный якъдан якълав управлениедеги тюзсюзлюклеге ачыкъгъа чыгъарылгъан ва шоланы тюзлевге гёре гьукмулар къабул этилген. Гьарисини дегенлей сакъатланы ихтиярлары кютюлеген кюйге де, Уллу Ватан давну ортакъчыларына ерли гьакимликни янашыву да тергелген. Шо мурат булан бизин къуллукъчуларыбыз гьариси булан онгача ёлугъуп сёйлеп къарагъан.



Бу йылны 6 айында район прокуратурагъа 208 арз гелген, шолардан мен ва заместителлерим 40 адамны къабул этгенбиз: шоланы жамлашдырып айтсам, загьмат законлукъну бузувда 8, топуракъ масъала булан 7, ЖКХ-гъа байлавлу болуп да 8 керен ва башгъалары. Къалгъан 166 арзаны 129-ву чечилген, 31-и буса башгъа ведомстволагъа йиберилген.


– Сиз этген ишни адамлагъа аян этивню ёругъу нечикдир?



– Бизин бары да ишибиз маълумат къуралларда язылып да, гёрсетилип де тура. Артдагъы вакътилерде адамланы арасында «Инстаграм» белгили, шонда да бизин сурат ва видео берилишлерибиз бола. Бизин къуллукъда ишлейгенлер оьтген заманны ичинде «Къумукъ тюз», «Вести Хасавюртовского района», «Нийсо» ва «Насигьат» деген газетлерде 54 макъала чы­гъаргъан, ерли «Айташ» каналда буса 20 керен берилиш этгенбиз. Шолардан айтсам, федерал аманлыкъны (о федеральной безопасности), миллет аралыкъланы, далапчыланы ихтиярларын якълав гьакъда, террорчулукъгъа, коррупциягъа къаршы, экология ва башгъа масъалалагъа гёре де язгъанбыз.


–Гьали бары да гюч ва жаваплыкъ ерли администрациялагъа берилген. Шолар оьзлени борчларын чечеген кюйге нечик багьа бересиз?



–Районда 43 муниципал къурулув бар. Шолардан район жыйынгъа 104 депутат сайлангъан. Мен оланы документ гьазирлевде йибереген кемчиликлерин айтдым. Оьтген заманны ичинде коррупциягъа къаршы законгъа гёре 49, муниципал къурулувланы ишинде буса 43 ва башгъа кемчиликлер табылгъан.



– Шоланы тайдырмагъа не чаралар гёрюле?



– Озокъда, башлап гьар кемчиликни тайдырма заман бериле, бирлерине гёре административ такъсыр гёрсетиле, артдагъы тергевлерден сонг уьчев ишден тайдырылгъан. Биз аслу гьалда жинаятчылыкъны алдын алмакъ учун да ишлейбиз. Шону учун да бизин къуллукъчулар районну гьар сессиясында ортакъчылыкъ эте, бир къарарны къабул этгенче биз де шону гёзден гечиребиз.



Бу йыл юрт администрацияланы бириси де оьзлени бюджетин халкъ гёреген кюйде аян этмеген. Шо буса закондан тайышгъанлыкъ бола. Дагъы да олар оьзлени сатыв-алыв ишлерин (план-график заказов) сайтгъа салмагъанлар.


– Артдагъы жыйынларда террорчуланы ортакъчылары «яшгъарып» геле деген ой чыгъа эди. Олар шо сыдыралагъа нечик къошула, гьакъылбалыкъ болмагъан яшланы ихтиярлары нечик якълана?



– Яшёрюмлер «террорчуланы» сыдыраларына бир нече тюрлю кюйде къошула. Шоланы бирлери уьйдеги тергев ёкълукъдан, ата-ананы гьайсызлыгъындан, акъча бере деп эшитип, бирлери ата-ана булан эришип яда оьзю оьзюне базынып гетегенлер. Демек, кёбюсю гезиклерде яшёрюмлер оьзлени ихтиярларын къоллап болмай къала ва терс ёллагъа тюше. Оьтген заманны ичинде шолай гезиклер болмагъан. Биз шолай ишлени алдын алывну давам этебиз. Мисал этип айтсам, «Законну якълай туруп» (Закон булан аварасыз – Без проблем с законом) деп ат тагъып бизин къуллукъчулар 9-11 класны охувчулары булан ёлугъа. Онда террорчулукъдан къайры, наркотиклеге къаршы лакъыр да этиле, школагъа ювукъда ички ва сигарет сатылагъаны, сатылмайгъаны тергеле. Масъаланы чечме къарагъанча, оланы алдын алма тынч. Озокъда, биз бары да ишлеге етишип болмай да къалабыздыр. Район прокуратурада ишлейген 11 де адам оьзлерден гьасил болагъан ишлени барысын да кюте. Артдагъы вакътиде кемчилик­лени ватандашлар язып да бере. Биз де шоланы тергейбиз ва оьзюбюзню гьукмубузну чыгъарабыз. Шолай адамлар язып йиберген кагъызгъа гёре, Хасавюрт-Бабаюрт ёлну Къазма юртгъа ерлиги гесегин тергедик. Шо ёл язгъандан да бузукъ гьалда болгъаны ташдырылды. Биз тийишли къурумлагъа яздыкъ ва бугюнлерде ёлну шо гесегин асфальт этип бите тура. Бирдагъы бирисин де айтып къояйым. Къайсы юртда да гючлю тогу булангъы трансформаторлар бар, шоланы гьакъында бизге язгъанда, тергевлер этдик. Гертиден де, шоланы кёбюсюню айлана ягъы бегетилмеген. Биз де ерли администрациялагъа аз заманны ичинде шоланы бегетип онгармагъа борч салдыкъ. Шо ишлени этмек учун харж ёкълугъун айтса да, бизин тапшурув кютюлдю…



Арзы бар ватандашланы, бизден оьтюп, Дагъыстанны прокурору да къабул эте. 8-нчи октябрде Дагъыстанны прокурору А.Ежов Хасавюртда ватандашланы оьзю къабул этди. Арзлары булан 22 адам гелди. Аслу гьалда арзларда топуракъ масъала, ишден гюнагьсыз тайдырылгъанлыкъ, орманлыкъ хозяйствону топуракъларын тийишсиз къоллав, ахтарыв ишлер тюз юрюлмейгенликни гьакъында, далапчылагъа жаваплы къурумланы «чатакъ салыву» ва шолай башгъа тюрлю масъалалар гётерилди. Прокурор бир нече масъаланы еринде чечди, къалгъанларын гьисапгъа алды ва тергевлерден сонг жавап бережегин билдирди. Муна, шулай ёлугъувлар масъаланы тезликде чечмеге кёмек эте.



Биз энниден сонг да адамланы ихтиярларын якълавда ишибизни дагъы да яхшылашдырмагъа ва оьр даражагъа етишдирмеге герекбиз. Шо бизин аслу борчларыбызны бириси де дюр.


 

Гебек КЪОНАКЪБИЕВ,


оьз мухбирибиз.





Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля