Террорчулукъну алды алына


   «Террорчулукъ» деген сёз ал заманларда сийрек къоллана эди буса да, артдагъы йылларда ону маънасы да, къоркъунчлу ишлери де кёп эшитилеген болду. Шо «къара балагь» кёп агьлюге къайгъы гелтирди, нечесе агьлюлер ва авлетлер атасыз-анасыз къалдылар. Гьали артдагъы 3-4 йылны ичинде гьал къолайлашгъан, тек хантав турма ярамайгъаны ачыкъ.



Террорчулукъгъа алдын алма четим жинаят ишлени аслусу деп негьакъ айтмай. Аз болса да, ону къоркъунчлугъу къалгъан. Бирлери террорчулукъ аз болгъанны Сириядагъы дав агьвалатлар булан байлай. Демек, бары да шонда гетген ва бу якъда олар къалма­гъан. Гьали Сирияда да парахат яшав башлангъан, тек бизин бойда да рагьатлыкъ болдурулгъан.



Террорчулукъну аз болгъанын тюрлю-тюрлю агьвалатлар булан, тек шону алдын алмакъ учун ич ишлени къуллукъчулары гёреген чараланы, ерли гьакимиятларда къурулгъан комиссиялар этген ишлени гьакъында айтылмай да къала. Гертисин айтса, аслу ишни шолар этелер. Аслу ишлени террорчулукъну «агьын» чекгенде тюгюл, алдын алып ишлесе яхшы чы.



Латин тилден гёчюрсе террорчулукъ – къоркъунчлукъ, уллу балагь дейген бола. Шо сёзлер буса террорчуланы хыялын тюз суратлай. Олар алдына политика масъалалар салгъандан къайры да, адамлагъа гюч ва зулму этив булан оланы юреклерине къоркъув гелтирме къарайлар. Шолай этсе, олагъа оьзлер айтгъан ёл булан юрюме тынч бола.



Террорчулукъ пачалыкъланы, миллетлени ва адамланы арасына питне сала. Заман гёрсетеген кюйде, олар дав агьвалатларда да ортакъчылыкъ этелер. Артдагъыларын айтып къойса да таман: Косово, Афгъанистан, Тажикистан, Мычыгъыш Республика. Террорчулукъ – эркинликни бувма чыкъгъан балагь. Шону учун да адамланы арасындагъы инамлыкъны, дослукъну болдурмакъны ва дин аралыкъланы артдырмакъны маънасы бар.



Динни байрагъыны лент багьанасы булан этилеген ишлени де биз кёпден берли билебиз. Шону учун да террорчулукъгъа къаршы ишлер токъталмай юрюлме герек ва тергевден тайма тарыкъ тюгюл.


Ерлерде ишлер нечик кютюле



Хасавюрт шагьарны администрациясында террорчулукъгъа къаршы ишлейген бёлюкню (АТК) гезикли жы­йынында шо ва башгъа масъалалагъа да къаралды. Жыйынны ача туруп, шагьар админист­рацияны башчысыны орунбасары Гьайбулла Умаров аслу гьалда АТК-ны гьисабында лектор бёлюк къурулгъанны ва шоланы иши гьакъда айтма башлады. Шо бёлюкге дин идараланы, ич ишлени, АТК-ны, гьакъылбалыкъ болмагъан яшланы ишлерине къарайгъан комиссияны ва администрацияны къуллукъчулары гире.



– Террорчуланы аслу къасты – адамланы бёрюлер аралагъан сирив йимик этмек, – дей ол. – Шону учун олар атылтывлар эте, гьатта оьлтюрме де оьлтюре. Оланы тюбюкъарадан тайдырмакъ учун пачалыкъны янындан асувлу политика ишлер юрюлме герек. Шону булан бирге ич ишлени къуллукъчулары да гьаракатын къурумлу юрютме, сонг да ватандашланы арасында бирлик, сакълыкъ ва тергев тарыкъ. Бизде эгер де шо къайгъы оьзюбюзге гелмей туруп, шону алдын алывгъа къаршы чаралар гёрмейбиз, ортакъчылыкъ этмейбиз, тек террорчулукъда бир гюнагьы да ёкъ адамлар оьле. Олар оьзлени мурадына етишмек учун террор ишлерин школаларда, базарларда, уллу тюкенлерде, кёп адам яшайгъан уьйлерде эте. Олар учун сыйлы зат ёкъ, къартланы, тиштайпаланы ва гиччи яшланы да къызгъанмай. Шо балагь къайсыбызны да толу ва эркин кюйде айланма къоймай. Олай демек, ватандашлар олагъа къаршылыкъ билдирмей пысып турма тарыкъ демек тюгюл, озокъда. Гьали бизин лектор бёлюкню аслу борчу – адамлар кёп 
жыйылагъан ерлерде террорчулукъны заралы гьакъда айтмакъ. Демек, шоланы сыдыраларына янгыланы къошулма къоймасны гьайын этме герек.



Шагьар администрациясыны АТК-сы билдирген кюйде, гетген йылны январ айындан декабр болгъанча, лектор бёлюк 22 ёлугъув оьтгерген, шолардан 14-сю школаларда ва орта-хас билим берив ожакъларда болгъан. Сегиз керен яшланы ата-аналары булан да ёлукъгъанлар.



Лектор бёлюкге бу йылда да шу ишин осаллашдырмай, дагъы да пайдалы юрютмек тапшурулду.


Яш наслу булан иш юрюле



Гьали-гьалилерде Хасавюрт шагьарда Зайналабит Батырмурзаевни атындагъы педагогика коллежде Яшёрюмлени динара форуму да оьтгерилди.



Шо чарада Дагъыстанны милли политикасыны министрини 1-нчи замес­тители Гьарун Давутов, Хасавюрт шагьарны башчысыны 1-нчи заместители Бадюр Агьматов, шагьарны ва районну имамларыны советини председатели Ражап Ханмурзаев, Хасавюртдагъы килисаны кешиши Валерий Галкин, Дагъыстанны дин управлениесини охутув масъалагъа къарайгъан бёлюгюню башчысыны Али-гьажи Сайитгьюсейнов, шагьарны ич ишлер бёлюгюню вакили Майя Агьматова, яшёрюмлени бёлюгюню ёлбашчысы Айшат Атаева ва оьрде эсгерилген лектор бёлюк де ортакъчылыкъ этдилер.



Сёйлеме чыкъгъан гьар адам аслу гьалда ишни жагьиллер булан юрютме герекни айтды. Шону учун да ёлугъувланы жанлы оьтгерме герекни эсгере туруп, яшёрюмлер экстремистлени сыдыраларына къошулувуну алдын ала­гъан чаралар гёрме гереклиги де айтылды.



–Террорчулукъ нечик балагь гелтирегенни билген адам шону сыдыраларына чы нечик де къошулмас, гьатта шо хабар чыкъса, къаршылыгъын билдирер, – деди Али-гьажи Сайитгьюсейнов. – Яшёрюмлени терс ёллагъа салма къарайгъанлар булан айрыча сёйлеме тарыкъ. Шагьарда ички ичив де, наркотиклер къоллав да, тарыкъсыз ерлеге къатнав да, машин урлав да, ялгъан зенг этип, ич ишлени къуллукъчуларын ари-бери чапдырывлар да кёп болгъанны биз билебиз, тек къаршы турмайбыз. Тарыкъсыз иш этегенни яда урлайгъанны билебиз, тек пысабыз. Шолай этип биз яманлыкъны уьстюн ябабыз.



Шолай ишлеге гьакъылбалыкъ болмагъан яшланы да къуршайгъаны къоркъунчлу. Аслу гьалда шолар ата-ананы гьайсызлыгъындан бола. Гьар ата-ана да Аллагьны алдында яшлары учун жавап бережекни унутма тюшмей.



Хасавюрт шагьарда «Шанс» деген гьайлы ишлени центры ачылгъаны айтардай кёп болмай. Шо центр наркотиклер къоллайгъанланы ва ичкиге тарыгъанланы къолай этме деп ачылгъан. Ачылгъан буса, шо тарыкъ, демек, шолайлар кёп болуп тура. Ачыкъдан айтса, террорчулар оьзлени сыдыраларына шолайланы къошма тынч гёре…



Яшёрюмлер булангъы ёлугъувлар да, бир ян сёйлеп, биревю ян иннемей тынглап турмай, оланы арасында жанлы лакъыр юрюлме герек. Гьалиги яшёрюмлер тартынмай не соравну да берелер ва жаваплар да алалар.



Шолай да, лектор бёлюкню ортакъчылары яшёрюмлер Интернетде кёп болагъанны гьакъында айта. Шонда пайдалы маълуматдан къайры, экстремист сайтлар да бары ачыкъ. Лектор бёлюк бары да социал сайтларда оьзлени сагьифаларын ачгъан ва шонда оьзлени ишини гьакъындан къайры, динни адатлангъан ёлун юрютмекни гьакъында да яза.


«Дёгерек столну» аслу масъалалары



Хасавюрт шагьар администрациясыны жаваплы къуллукъчулары лектор ва АТК бёлюклени ишлерине бек тергев бере. Артдагъы 3-4 йылны ичинде Хасавюрт бойда бир де террорчулукъ иш болмагъанны эсгерилген бёлюклени ишинден де гёре, олардан гьали де 
террорчулукъгъа къаршы ишлени янгыртмакъ ва янгы къайдада юрютмек талап этиле. Террорчуланы «иши» се­йир болгъанда, ишни дагъы да артдырма гереклиги англашына.



5-нчи декабрде «Спартак» деген маданият къалада Хасавюрт шагьар администрацияны АТК ва лектор бёлюк­лерини ортакъчылыгъы булан «Экстремизмге ва террорчулукъгъа Интернетде маълумат къаршылыкъ билдирив» деген темагъа гёре «дёгерек столну» айланасында пикру алышдырыв болду. Шонда «Антитеррор» деген жамият къурумну вакиллери де ортакъчылыкъ этди.



«Дёгерек столну» ишин ача туруп, шагьар администрацияны башчысыны аманлыкъгъа жаваплы заместители Гьайбулла Умаров гьали арагъа «Интернет террорчулукъ» да чыгъып гелегенни гьакъында айтды.



–Шолай сайтлагъа къаршы ишлейген бизин шагьарда «Антирадар» деген жамият къурум кёп иш эте, – деди ол. – Террорчулар Интернетден таба яш гьакъыллагъа оьзлени иши гьакъда яза, тек яшёрюмлени бирлери шонда язылгъан ялгъанлагъа инанып, шоланы къармагъына тюшмек бар. Эгер де биз шо къармакъдан биревню къутгъарсакъ да уллу уьстюнлюк деп гьисаплама ярай. Шо яндан алгъанда, «Антирадар» сакълыкъны ва аманлыкъны къалкъаны болуп токътай. Къайсы балагьны да алдын алма тынч.



Шагьардагъы межитни имамыны орунбасары Камилгерей Салгереев буса шулай «дёгерек столлар» бек пайдалы экенни айтды ва шонда динчилени чакъырып, пайдалы лакъыр юрютмекни арив гёрдю. Ислам динде де оьсюп гелеген яшёрюмлени тарыкъсыз маълуматлардан сакъламакъ яхшы экенни билдирди.



Гётерилген масъалагъа гёре башгъалар да оьзлени оюн айтды. Террорчулукъ ва экстремист ёлгъа динни масъалаларын мекенли англамай­гъанлыкъдан ва билмейгенликден тюшегенлер кёп бола, шону учун динчилер де оьзлени гьаракатын яхшылашдырма герек.



Динчилер шо ишлерин межитлерден таба эте, башгъалар буса адамлары террорчулукъну ёлуна тюшгенлени дос-къардашы, аталары гечинген агьлюлер булан ишлеп, бирдагъылары буса бары да гючюн Интернетде бизин пачалыгъыбызда гери урулгъан сайтланы табывгъа ва шолагъа къаршы ишлесе, гьал дагъы да яхшы болажагъын айтдылар.



Таза гьакъылы булангъылар парахатлыкъны ва къоркъунчсуз яшавну сайлай ва якълай.



Гебек КЪОНАКЪБИЕВ, оьз мухбирибиз.

Суратда: «Спартак» деген маданият къалада Хасавюрт шагьар администрацияны АТК ва лектор бёлюклерини ортакъчылары гьакълаша.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля