Алдындагъы гюнлер маршруткагъа мингенмен, къарайман, «Газелни» гьайдавчусу лап гёрюнеген ерге Сталинни ренкли суратын илген. Тюбюнде уллу гьарплар булан: «Гьали бизге шулай адам етишмей» деп язылгъан.
Генераллисимус герти дюньялагъа гёчгени 70 йыллар бола тура буса да, россиялылар гьали де ва дагъы да ону унутмайлар. Ватандашланы гьар тюрлю масъалалагъа байлавлу янашывун ахтарагъан Бютюнроссия центрны маълуматларына гёре, жамиятны янгыз 14 проценти Сталинни зулмучугъа гьисаплай. «Артдагъы юз йылны ичинде уьлкени оьсювюне къайсы ёлбашчы айрокъда кёп къошум этген?» – деген соравгъа 20 минг адамдан 63 проценти биринчилерден болуп Сталинни атын эсгерген. Уьстевюне, шо 63 процентни тенг яртысы – жагьил адамлар.
О замангъы яшавну акъубаларын чекмеген гьалиги яш наслу Иосиф Сталинни якълайгъанлыгъыны, ону атын арагъа чыгъарагъанлыгъыны маънасын кёплер англай. Олар бириси де шо девюрлерде яшама сюймежек эди. Сюргюнлени, гьукмусуз жазалавланы «чарслы гюнлери» тирилгенни яны да болмас эди. Сталинни суратлары булан орамлагъа чыгъып, машинлерине ябушдуруп, шо къайдалы бугюнгю яшав-туруш гьалына байлавлу разисизликни билдирер эди. Тек айланадагъы адилсизликге, ялгъангъа къаршы болгъанда, шону юрегине ювукъ ала. Масала, жагьиллени бираз алда болгъан форумунда гьакимлени бириси уллу сагьнадан: «Герти патриотлар болугъуз! Ватаныгъызны сююгюз!» – деп къычырыкълы чакъырывлар эте эди. Огъар тынглап олтургъан яшлар буса, шо гьакимни оьзюню авлетлери тыш пачалыкъларда гененип яшап турагъанын, ватанына къайтмагъа хыялы да ёгъун яхшы биле. Яшларда шо мюгьлетде не гьислер тувулунма тарыкъ? Дагъы да мисалланы гелтиребиз десек, къаламдагъы шакъы къалмас эди.
Сталинни девюрюнде болгъан агьвалатланы гьакъында кёп айтылгъан ва язылгъан. Гьали шоланы такрарлап турмакъда гьажатлыкъ ёкъдур деп эсиме геле. Сталин булан байлавлу бугюнлерде мени башгъа зат тергевюмню тартды. Гюнбатыш пачалыкъланы маълумат майданчаларында тувулунгъан «янгы» тарихи къаравлар, токъташдырывлар, гьали Уьстюнлюкню 75 йыллыгъы ювукъ болгъан сайын, бизин уьлкеде де арагъа чыгъып, генг кюйде яйылып геле. Сайки, экинчи дюнья давуну башланывуна Гитлер булан бирче Сталин де айыплы болгъан. Сайкимасала, экиси де теппе-тенг налатлавгъа тийишли. Ондан къайры, Совет Союзну уьстюнлюкге этген къошуму да уллу шекликге салына, фашизмни де америкалылар янчгъан болуп токътай.
Пачалыгъыбызны тозма белсенгенлени тирменине сув тёгеген биздеги бир тайпа «тарихчилер», «журналистлер» терс, агъулу къаламларын инг алдын яш наслугъа бакъдырма къарай. Ялгъан, ялаябыв булан давну миллионлар булангъы ортакъчыларыны, къурбанларыны эсделигин ачыкъдан ер эте.
Мени уллаталарым да минг керенлер ажжал булан бетге-бет токътап, бюдюремей, бюгюлмей, давну оьртенинден, къанлы ёлларындан оьтген. Мен оланы даим уллу оьктемлик булан эсге аламан. Нече де къоччакъ, игит наслу бар эди. Шо наслуну биревлеге яманламагъа къойсакъ, ахыры уллаталарыбызны ярыкъ эсделигини алдында хыянатчылар болуп токътажакъбыз.
Сталинге къайтгъан заманда, жамиятны арасында дагъы бир тарихи келпет де шонча пикру алышдырывланы, сёз оьчешивлени, эришивлени тувдурмайдыр. О девюрдеги агьвалатлагъа бугюнгю заманны гёзюнден къыймат берме къарайбыз. Арадан 50-100 йыл оьтюп, сонггъу наслулар бизин наслуну гьакъында не айтар, не язар экен?
