Айлана ягъыбыздагъы кёп къадардагъы жан-жаныварланы арасында, жамият сынав ташдырагъан кююнде, къоян лап да къоркъачларыны бириси гьисапда танывлу. Къоркъачгъа буса, озокъда, гьар не заманда да, не ерде десек де, ялгъан да, гьызы ёкъ ёл да, хат да хас болуп гелген.
Бир гезик къоянлар агъачлыкъда кёлню ювугъундагъы ачыкъ майдан ерде жыйылып яшав-турушуна байлавлу гьакълашма токъташа. Ахырында, къоркъуп, ялгъан булан яшагъынча, батылып оьлсек де къолай деген пикругъа гелелер. Гелсе-гелсин, шо пикрусуна инана, шеклене туруп дегенлей, къоянланы табуну кёлню ягъасына етише. Гюнжувакъда леззет алып турагъан бакъаланы гюбю оланы гьис этип, артына да къарамай, сувгъа атыла. Шогъар тамаша болгъан къоянлар да: «Бизден къоркъачлар да бар экен», – деп, къарарын гери уруп, муна шо гюн-бугюн яшап да тура. Яшаса-яшасын, тек оланы къоччакъ ишлерине, ялгъанына йимик айлана якъдагъыланы кёплери гьали де инанмай, инангъанлары да, сынав ачыкъ этип гёрсетеген кюйде, яшав ярышда да утдурагъаны белгили.
Гьалиги заманда, савлай уьлкеде йимик, бизин республикабызда да къурулуш ишлер булан машгъул болагъан компанияланы санавун айтып битдирмеге къыйын. Тек шоланы асувлу кюйдеги чалышывуна байлавлу, барысына да бирни йимик, инамлыкъ чы къалмагъан, ялгъаны да ачыкъ болуп гёрюне. Ялгъан къысгъа болжаллы компаниялар къоллавчуланы алдата ва олар оьз пайдалары учун иш гёрмеге алгъасай. Ишини ахыры гелмейген даражагъа чыгъып да, ялгъанны къуйругъу къысгъа – баягъы къоянланы ёлуна тюше…Къачып-яшынып, оьз амалын этмеге муштарлы бола.
Белгили болгъан кююнде, гьалиги заманда, савлай Россияда йимик, Дагъыстанны къурулуш базарларында иш гёреген «къоян» компанияланы алдына, уруну арты къуру деген кюйде, олагъа чатакъ салынагъаны англашыла. Дагъыстанны къурулуш ва яшавлукъ-коммунал хозяйство министерлигини тергев юрютюв къуллугъу аян этеген кююнде, гьалиги заманда республикабызны къурулуш базарларында иш гёреген «Спецтехнологии», «Строй мир», «Автоспорт», «Столица-М», «Феникс», «Хазар» деген къурулуш комплекслер, «Двигательстрой», «Дагестан-Москва», «Эконом Строй» «Порт-Петровск», «Гранит» деген жамиятлар инамлыкъдан чыкъгъан къурулуш ишлер булан машгъул болагъан компанияланы, сыдырасына гийирилген. Неге десегиз, шо компаниялар, эсгерилген министерлик аянлашдырагъаны йимик, артдагъы ярым йылдан къолай болжалны ичинде дыгъарларыны шартларын бузгъаны къоллавчуланы янындан разисизликлени артдырып тура. Уьстевюне, шолай инамсыз къурулуш кампаниялар юрютеген-кютеген ишлерини болжаллары йимик, сан яны да талаплагъа жавап бермей. Лап да яманы, бир-бир компаниялар къоллавчуланы башын-гёзюн чырмап ялгъан кагъызлар гьазирлеп, законсуз къайдада уьйлер къурагъан топуракъ пайланы бийлемеге къарайгъаны.
Муна шо саялы да, оьтген йылны июн айындан башлап, шолай бырыкъ-сырыкъ ишлер булан машгъул болагъан компанияланы алдына пачалыкъны янындан РФ-ни Гьукуматыны хас къарары чыгъып, чатакъ салына. Шолайлыкъда, арадан оьтген бир йылны ичинде савлай уьлкени оьлчевюнде алгъанда, яшавлукъ уьйлени къурулушуну барышы да 20 процентге ерли тёбенлешмеге башлады. Неге десегиз, шо закон къурулуш компаниялагъа пайчыланы-къоллавчуланы алдатып, оьзлер учун офислер ва шолай да оьзге тайпаланы-пайчыларыны гьажатлары учун башгъа ерлерде уьйлер къурмагъа изну бермежек.
Кърулуш ишлени базарларында йиберилген кемчиликлени ёрукълашдырмакъ ва шолай да алдангъан пайчыланы-къоллавчуланы пайдаларын ойлашып пачалыкъны янындан гёрюлеген чаралар гележек учун асувлу болур деп ойлашмагъа ярай эди. Шону учун къоллавчуларыбызгъа да гьалиги заманда Интернетни онгайлыкъларын уьйренмеге муштарлы болма тюшедир. Аманлыкъны къорув ойлашдыра, тюзюн атйгъанда, гьалиги заманда Интернетни къуллукъларын оьз пайдасы учун низамны-законну бузуп чалышма муштарлы болагъан тайпалары да къоллавчулагъа къоркъунчлукъну тувдура.
Муна шо саялы да алдатывчуланы, айтагъаным, инамсызланы къармагъына тюшмес учун, алданокъ мекенли кюйде токъташма къараса, къайсыбызгъа да зараллы болмас.
