Ялгъанны къуйругъу къысгъа


Бу бизин гьалиги девюрде алдатыв ишлер кёп юрюле. Шоланы инг яйылгъаны, мени гьисабымда, машин гьайдама ихтияр береген документни сатып алма кимге де ёл ачылгъаны. Кёбюсю автошколаларда болма тарыкълы билим берив ишлер юрюлмей.



Охуйгъан яшланы списогу бар, тек оланы кёплери дарслагъа гелмей. Курслар битгенде, гьарисине язылып шагьатнамалар берилсе де, оланы барысы да тюз берилген деп айтма ярамай. Тюз берилмеген деп айтма да болмайсан. Гьар гюн яшлар гелеми, гелмейми, ону ким тергежек? Прокуратура, полиция къуллукъчулары шолай ишлени ахтара турмаса да, оланы алдын алагъан адам ёкъ. Шо саялы да охумайлы шагьатнама алгъанлар машин гьайдап билмейгени себепден оьзгелеге де четимликлер гелтире. Хатабалагьлар да тувулунма бола.



Закон булан ялгъан шагьатнамалар бергенлени такъсырлама герек. Тек оланы такъсырламаса да иш бузулмай. Бир нече айдан олар машин гьайдама уьйренежек. Бу меселдеги пышдырыкълагъа ёл берилегени де шону учун болма ярай.



Охумайлы алма сюйгенлеге оьр билимни дипломлары да сатыла. Оланы къоллап ишлейгенлер аз тюгюл. Мен таныйгъан бир къатынгиши нечесе йылланы узагъында сатып алгъан дипломун къоллап, муаллим болуп ишлеп турду, билмеймен гьали тайгъанмы, таймагъанмы… Шо – жинаятчылыкъ. Жамият арада зарал гелтиреген жинаятчылыкъ. Ону заралын токътатмакъ – ихтиярлар якълав къурумланы борчу.



Озокъда, яшавда законну ёлундан къайры, оьзге ёллар да бар. Законну бир ёлу бар буса, закондан арекде ерлешген ёллар кёп. Хыйлы халкъ шо ёллардан юрюйгенни англаса да, гелтиреген заралыны гьакъында ойлашмай къоя. Гиччирек закон бузувлар, уллу закон бузувланы арасында гиччи гёрюнсе де, оланы да оьте­сиз яман таъсири бола. Гиччи айыплавлар деп эсибизге геле. Ёлгъа йиберилип къалгъан булан иш бузулмас деп ойлашабыз, тек гиччирек закон бузувлардан таба «коррупция» семирегени, жамиятны оьзюню ёлундан юрютегени унутула.



Бир гьакимни шашыкъ оьсген уланы охумайлы юрист касбуну дипломун да алып, прокурор, судья яда башгъача айтгъаны болагъан чиновник болуп ишлеме башласа, коррупция семирежеги, озокъда, герти. Ол охумаса да, ишин юрютме болажакъ. Бир йыл ишлесе, беш йыл охугъан чакъы билим алма бола. Тек ону оьз ишин кютмеге бажарагъанлыгъы болса да, къуллугъу жамиятгъа зарал гелтире. Ону олар оьзлер де англамай тюгюл.



Бизин законланы бирлери гьали де толу кюйде тонгмагъан деп эсиме геле. Шо мен эсгерген сатылып алынагъан дипломлар саялы жаваплыкъгъа тартылагъан статьягъа гёре «мошенничество» деген айыплав бар. О меселдеги айыплав салынса, 5 йылгъа ерли туснакъ гёрсетиле. Салынмаса – штраф яда оьзге такъсырланыв. Заманы гетген деген далил тутулса, такъсырдан да къутула. Тек шолай диплому булан он йыл ишлеген адам, пачалыкъны алдатып, ишге тюшюп, школадан сонг дагъы охумайлы, оьр билимли муаллимни орнуна яшланы охутаман деп алдатып турса, о бек уллу зарал тюгюлмю?



Доктор касбуда сатып алгъан диплом булан ишлеген адам да штрафлар булан оьзге такъсырланывлардан къутултма бола. Нечесе йылланы боюнда ялгъан доктор минглер булангъы аврувланы савлукъларын беклешдирегенни орнуна буза буса, ону нечик англама герек? Пачалыкъны бюджет маясындан алдатып алагъан алапасы саялы штраф салынса, закон ону такъсырлагъан болуп къутула. Тек олайлар адамлагъа гелтирген заралы саялы жавап бермей.



Ялгъан диплому булан ишлеген адамгъа да, герти диплом булан ишлеген адамгъа да бир кюйде алапа гьакъ языла. Охумай алынгъан дипломну бергенлер булан бирче, ону ишге салгъан гьаким де гюнагьлы. Тек олагъа къоркъунчлу такъсырлавлар ёкъ.



Бу ерде олай боламы, гьар директор муаллимни ишге алагъан­да ону дипломуну гертилигин де токъташдырма тарыкъмы деген сорав тувула. Озокъда тарыкъ. Яшлар булан ишлейген адамны къайсы янындан да тергеме тюше. Гьатта ону гьар йыл савлугъу да тергеле. Санитар книжкасы бола. Класда яшланы алдында эретуруп 45 минут дарс юрютеген адамны диплому гертими яда ол ону сатып алгъанмы, шону билме къыйын тюгюл.



Закон гёрсетеген ёлдан юрюме оьтесиз тынч. Закондан къачып юрюме чи дагъы да тынч. Неге тюгюл, бу ёлда ёлдашлар кёп табыла. Законну бузмай ишлейгенлер, ишинден оьзюне пайда чыгъармайгъанлар, таныш-билишликни къолламай яшайгъанлар, урушбат алмайгъанлар, бермейгенлер кёп бар. Сатылып алынагъан документлер де – шолай пышдырыкъланы бириси.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля