Артдагъы гюнлени ичинде маълумат къуралланы айрыча тергевюн тартгъан агьвалатланы арасында инг алда Россияны Президенти Владимир Путинни Федерал Жыйынына Чакъырыв кагъызын эсгермеге тюше. Шону айланасында дагъы да бир гьавур лакъыр юрюлюп туражагъына да шеклик этмеге тюшмей. Неге тюгюл де, бизин уьлкени ёлбашчысы оьзюню Чакъырыв кагъызында бир башлап ватандашланы яшав гьалын яхшылашдырмакъ учун артгъа салмай чечмеге тарыкълы чараланы белгиледи деп айтмагъа ярай. Билим берив тармакъгъа бир де болмагъанда йимик тергев берди.
Ол билдирген кюйде, 2020-нчы йылгъа «Земский учитель» деген программа яшавгъа чыкъмагъа башлажакъ. Демек, уллу шагьарланы къоюп, ишлемеге юртгъа гёчюп гелген муаллимлер оьзлеге кёмек гьисапда берилген 1 миллион манат булан иштагьландырылажакъ.
Шондан къайры да, яшлар бавларына юрюмеге башламакъ учун гезикге токътагъан гиччипавлагъа 2021-нчи йылгъа эсгерилген шо идараларда толу кюйде ерлер болдурулмагъа борч салына. Шо заман болгъунчагъа, уьлкени оьлчевюнде оьзтёрече далапчылар ишлетеген яшлар бавланы да гьисапгъа алгъанда, къошум гьисапда 270 мингден аз болмайгъан кюйде гиччипавну къабул этмеге шартлар яратылмагъа тарыкъ. Шолардан 90 минг гиччипавгъа яшлар бавларында ерлени болдурувну болжалы бу йылдан оьтмеге ярамай. Уьч йылны ичинде шо талапланы яшавгъа чыгъармакъ учун уьлкени ва регионланы бюджетлеринден 147 миллиард манат харжланажакъ деп къаравуллана. Шону да уьстевюне, гиччипавлар яшлар бавларына оьзлени ата-анасы арзалар да язып, гьакимлик къурумлагъа ёл салып, артыкъ гьай этип айлангъанчагъа да, токъташдырылгъан ёрукъгъа гёре къабул этилмеге тарыкъ.
Лап да аслусу, гелеген эки йылны ичинде бизин уьлкени регионларында орта билим берив охув ожакълары барысында да бир йимик гьалиги талаплагъа жавап береген кюйде шартлар яратылмагъа тарыкъ. Президентни сёзлерине гёре, охув чагъындагъы 200 мингге ювукъ яш иссилик болдурув къураллар тийишли кюйде ясандырылмагъан, ичеген сув тартылмагъан, айрыкъ сувлар йиберилеген имаратлар къурашдырылмагъан биналарда билим ала. Шо гьакъда сёз юрютегенде де, бары да охувчулагъа бир йимик шартлар болдурулгъаны гьакъда айтмагъа бажарылмай. Тувулунгъан шо гьал яшланы йимик, оланы ата-анасын да гьалеклендире. Шолай бузукъ гьалда къалып турагъан охув ожакъланы биналары пайдаландырылып турагъан регионланы башчылары эки йылдан шо масъаланы чечип, болмагъандай этмеге тарыкъ.
Савлай уьлкени оьлчевюнде алгъанда, билим алыв шартлары яхшылашмагъа тюшеген яшланы санаву айтардай кёп болмаса да, шолай къысгъа болжалны ичинде шо масъала толу кюйде чечилежеги мени йимик кёп оьзгелерде де шеклик тувдура деп эсиме геле. Неге тюгюл, ерлерде бизин гьакимлик къурумларыны башын тутгъанлар гьар къайсы масъаланы чечивню белгиленген болжаллары къыстагъанча, бармакъгъа бармагъын да урмай созуп тура. Гьали чи, ким биле, белгиленген борчланы кютмеген гьакимлик къурумланы жаваплы къуллукъчулары оьзлени къуллукъларындан эркин этилежеги гьакъда билдирилгенде, иш ерлерин сакъламакъ учун да оланы арасында жанланыв гьис этилмеге де ярай. Сонг да, бизин уьлкени ёлбашчысы эсгерген масъалаланы чечивге аслам акъча маялар гёрсетиле. Шолар ерлерде некъадар асувлу къолланажакъны айланасында да соравлар тувулуна.
Бирдагъы да, биналары бузукъ гьалда къалып турагъанлары гьакъда айтагъанда, Россияны Президенти бизин республикадагъы охув ожакъланы да гёз алгъа тутгъан болмагъа да ярай. Нечик де, шагьарларда пайдаландырылып турагъанларын айтмайман, юртлардагъы кёбюсю школаланы биналары гьалиги талаплагъа жавап бермей. Билим алагъан яшлагъа ерлер етишмейгенге гёре, шоланы ёлбашчылары къошум биналаны къурувну имканлыкъларын ахтарып, тувулунгъан гьалны аз буса да енгиллешдирмекни къастын болдура. Бир де къопдурувсуз айтгъанда, бир-бир школалар яшавлукъ уьйлер учун къурулгъан биналарда иш гёре. Шолай шартларда буса билим беривню сан яныны, охувчуланы класдан тышда юрюлеген гьаракатлагъа къуршап, англавун, пагьмусун артдырывну гьакъында сёз юрютмеге де тюшмейдир.
Озокъда, Россияны Президентини гезикли Чакъырыв кагъызында гьаман да йимик бары да чаралар яхшылыкъгъа белгиленген. Айрокъда ишлемеге юртгъа гёчюп гелген муаллимлер кёмек гьисапда берилеген 1 миллион манат булан иштагьланажагъы айрыча разиликни тувдура. Неге тюгюл, касбучулар гьисапда юртлагъа гёчюп гелегенлер жагьил адамлар болажакъ. Оьзлеге гёрсетилген аслам акъча пайлар олагъа шексиз кюйде яшавлукъ шартларын яхшылашдырмагъа ёл ачажакъ. Тек Россияны Президентини Чакъырыв кагъызында белгиленип, яшавгъа чыкъмагъа тюшеген къалгъан масъалалар не даражада кютюлежегин де гёрербиз. Белгиленген болжаллар къаравулламагъа кёп узакъ тюгюл чю…
