Магьачкъалада лоторей билет сатылагъан гиччирек киоскну алдында къачан къарасам, адамлар тизилип гезикге токътап бола. Арасында яш да бар, уллу да. Олар гьариси бу гезик насип оьзлеге иржаяр деп умут эте. Оьзюне тюшген «гьасиретли» билетлени къолуна да тутуп гетме айланагъан тамазаны токътатып лакъыр этемен. Магьаммат агъавгъа бу оюн аврув юкъгъанлы 8 йыл бола. Бир тиражын да къутгъармай, гьар жума киоскну алдына билет алма геле. «Гетген ай лотерейге 5 минг манатымны харжладым. Утгъаным 420 манат тюгюл болмады», – деп хабарлай тамаза.
Озокъда, адамлар гече де, гюн де дегенлей телевизордан ташгъын йимик агъылып гелеген рекламагъа инанып къала. «Гьыгъыз-дегиз, лотерей алма, миллионер болма алгъасагъыз! Бизде гьар уьчюнчю билет ута» деген къычырыкълы чакъырывлар инсанларда бир тюрлю умутланы тувдура, утуп, бир мюгьлетни ичинде бары да масъалалары чечилип къаларгъа инанма сюе. Тек гьакъыкъатда гьал башгъачалай болуп чыгъа.
Мисал учун, лап да белгили «Золотая подкова», «Жилищная лоторея» ва «Русское лото» деген оюнланы алып къарайыкъ. Гетген йылны декабр айында эсгерилген лотореяланы 14 миллион 477 минг билети сатылгъан. Гьар билетни багьасы 100 манат болгъан сонг, демек, оюнну юрютегенлер бир айны ичинде халкъдан 1 миллиард 477 миллион манат жыйгъан. Тиражланы натижаларына гёре буса, янгы миллионерлер болгъанланы санамакъ учун бир къолунгдагъы бармакълар да таманлыкъ эте.
Бирдагъы бир балагь – гьар тюрлю болажакъ ярышланы натижаларына байлавлу акъчалар салынагъан букмекер конторлар. Бу оюн да бир башласанг, къоюлмагъа тюшгендей ичине тартып ала. Алдагъы оюн аппаратлагъа парх бере. Эсигизде бар буса, шолагъа дагъы да «бир къоллу бандитлер» деп айтыла эди. Гьали аппаратланы орнунда янгы «тонавчулар» – конторлар арагъа чыкъгъан. Адамлар шоларда бар-ёкъ акъчаларын да къоюп гете, оьзлер кётюр болуп, биревлени байындыра.
Алдындагъы гюн Магьачкъаладагъы школаланы бирисини охувчу яшлары Интернетде чакъырыв кагъыз ерлешдирген эди. Олар аманлыкъны къоруйгъан къурумлардан оьзлени сююмлю муаллимин туснакъдан чыгъармакъны тилейлер. Ол бир ай алъякъда къысгъа болжалгъа кёп уллу процентлеге борчгъа акъча береген конторну тонама къарагъан болгъан экен. Сонг полицейскийлеге англатгъан кюйде, шо контордан борчгъа эки жумагъа деп 10 минг манат алгъан болгъан. Тек борчун заманында къайтарып болмагъан. Аз заманны ичинде борчу эки керенге артгъан. Ону уьстюне къоркъувлар берип биревлер гелме башлагъан. Муна шо заман ол конторну тонама токъташгъан. Айтагъаныкъ, шо меселдеги идарагъа баргъанча, башлап оьзюгюзню бары да имканлыкъларыгъызны гьисапгъа алып, чегип, яхшы ойлашып, сонг бир къараргъа гелигиз. Финанс торну ичине тюшме тынч, чыкъма къыйын.
Озокъда, адамлар четим яшав гьалгъа тарыгъанда, не ёлланы да ахтара. Шону яхшы англайгъан къайдагъы конторлар, лотореялары, оюнлары булан, сайки, сизге кёмекге гелмеге гьазир. Тек, билигиз, оланы гьайы сизде тюгюл. Насип сизге иржаяр деп турмагъыз.
