Оьзюню анадаш Ватанын сююп билмек, ону асырап билмек къайсы адамгъа да бир йимик берилмей. Огъар таъсир этеген тюрлю себеплер бар. Шолай, миллетге де. Бир-бир миллетлер Ватанын тас этип, ичиндеги ругь байлыкъны да ёкъ этгенине инанма тюше.
Эсимде ёкъ ким экени, бир гьакъыллы адам: «Инсангъа бек насипли болмакъ учун огъар оьз Ватаныны гёрмеклиги тарыкъ», – деп айтгъан. Гертиден де, оьзю оьктем болар йимик Ватаны бар адам, ругь байлыкъны тёбесине минип олтургъандай насипли болажакъ.
Ватан деген недир? Ону тапма яда тас этме боламы? Ёкъ. Болмай. Акъчаны тапма да, тас этме де боласан. Ватан – насипге гёре берилеген даража. О – бир уллу гьисли, адамгъа бек ювукъ, илгьам гелтиреген гюч ва сююнч. Шолай уллу гьислер гелтиреген гюч адамны дини, ата-анасы, ювукъ къардашлары да дюр. Оланы арасында Ватанны таъсири адамгъа инг уллусу буса да ярай. Оьзюнден алда Ватанын оьр гёрюп билгенлер авлиялыкъ этмеген.
Ватангъа этилеген къуллукъ нечесе минглер булангъы халкъынг учун этиле. Динге этеген къуллукъну буса адам янгыз оьзю учун эте. Дюньядан гетгенде женнетге тюшейим деп эте. Оьзюне, авлетлерине, къардашларына этеген къуллукъ да бир нече адам булан тамамлана. Ватан, озокъда, биринчи болма герек эди. Тек бизин яшавда шолай бары да гезиклерде болмай.
Шогъар себеп, мен англайгъан кюйде, бизге Ватаныбызны гьакъ юрекден сюер йимик толу тарбия берилмей къалмакъ да бар. Булай алып къарагъанда, къайда о Ватан, гёрюнме де гёрюнмей чи…
Къумукътюз, Совет гьукуматы гелгенден берли, бары да халкълагъа ортакъ ер болуп битди. «Къумукъ ватан» деген гьислер бизде сёнген деп айтма да ярай. «Дагъыстан ватан» бармы, ёкъму, огъар гьар ким оьзю жавап берсин. Булай айтгъанда, озокъда, бар. Гьар миллетге де ортакъ Ватан. Юрегинде шо Ватан нечик ерлешгенни гьар-ким оьзю яхшы биле. Озокъда, пачалыкъны талап бай болгъан адамгъа да, 9–10 минг манат алапа алагъан адамгъа да огъар бакъгъан сююв бир тенг болма кюй ёкъдур. Иш- ишге тюшсе, ону байыкъгъан ватандашы якъламажакъ. Ол къалмагъалдан арек гетип, бир парахат ерде жыйгъан акъчасына яшама башлар. Яшав ёнкютмегени буса якълама турар. Сюйсе де, сюймесе де, ону гетме ери ёкъ.
Ватангъа аминликде яшамакъ, о – уллу насип. Ону билмейгенлер ва англамайгъанлар болса да, тек аслам пайы тюгюл. Мисал учун, Дагъыстанда коррупция, урушбатчылыкъ, акъчагъа сатылагъанлыкъ бары белгили. Шону токътатма герек экенни гьакимият да яхшы англай, тек нечик этме тарыгъын билмей буса ярай деген ойлар геле. Нечесе йылланы узагъында шо аврув аз болагъанны да халкъ эс этмей.
Коррупцияны зиянындан гелеген бирдагъы бир яманлыкъ бар. О да – гьаким оьзю ишге белгиленген гюнден башлап, айланасына оьзюню таныш-билишин, къардаш-къурдашын жыйма башлай. Шо – бек яман хасият. Бир-бирде олай адамгъа къарап: «Ол урушбат берген. Бермесе, шолай этмес эди», – деген ой да геле.
Бираз алда бир танышым эсгерген кюйде, оланы янгы тюшген гьакими бирлерин кабинетге чакъырып, туврадан: «Тай ишден оьзюнг арза берип, мени шо ерге салажакъ адамым бар», – дей болгъан. Шолай ишлер гьар кимни де оьз Ватанына башгъа гёзден къарамагъа себеп боладыр. Неге тюгюл, ону эсине шулай гьакимлер ес болгъан Ватан магъа тарыкъмы деген ойлар гелме бола. Шо адамны инг яман ёллагъа тебереген себеплени бириси болма да бола. Ватангъа аминлик къайсыбызда да бар, шону аяп сакълама насип болсун!
