Рагьмулу ва къоччакъ адам эди

Бир гезик, ахшам вакъти Къарабудагъгент юртда сугъарыв системаны управлениесини къапусуну алдында токътап, ол машинине мингенде савболлашаман. Машинни оьзю Гьамзат Давутович гьайдай. Ол машинни уьюне багъып гьайдамады, юртдан чыгъагъан ёлгъа багъып гьайдады. Къапуну алдында лакъыр этегенлер машинге тергев берди. Олар булай хабарлады:

– Районда къурумлар кёп, – деди бириси. – Кёбюсю ёлбашчылар ахшам уьюне къайталар. Гьамзат буса гьар гюн дегенлей авлакъгъа алгъасай.

– Тамаша болмагъа зат ёкъ, – деди экинчи адам. – Паравулну ягъасында ишленеген уллу кёл бар. Балики, шонда барадыр.

– Бу адамгъа ахшам да яллыкъ ёкъ, – деди оьзгеси. – Гёресиз чакъны, явмагъа имканлы. Бек явса, ташгъын бола. Ташгъын буса ярты бегилген кёлню йырып къоймакъ бар.

– Оьзюню ишин мукъаятлы кюйде кютеген адам, – деди бирдагъы бирев.

– Дюр, арымайгъан, талмайгъан адам, – деди бир тамаза.

Мен оьзюм де, Гьамзат Давутовични таныйгъанлы 20 йылдан да кёп болагъаны саялы, шо сёйлейгенлени сёзлерини маънасын дурус англадым. Гьамзат Давутовични савунда бир гезик ону булан лакъыр этемен.

– Яшлыгъыгъыз, жагьил заманынг нечик оьтдю? – деп сорайман. Ол буса булай жавап къайтарды:

– Мени яш вакътим оьзге яшланы яшавудай чалт оьтдю. Уллу Ватан дав башлангъанда буса, оьзге къурдашларым йимик давгъа гетдим. Уллу Уьстюнлюкню Берлинде къаршыладым. Дав битгенде де эки йыл асгерде къалдым. Асгерден къайтгъанда буса, бош турмагъа ярамай эди. Неге тюгюл, къайда къарасанг, оьтген давну белгилери гёрюне. Къатын-къызлар къара явлукълар байлагъан. Гьар экинчи ожакъда давну сакъаты яда буса давда жан берген аявлусу бары адамны теренден ойлашдыра.

Гьамзат Давутович 1960-нчы йыл болгъунча тюрлю-тюрлю ишлерде чалыша. Райком комсомолну биринчи секретары, районну партия къурумуну къуллукъчусу ва Карл Марксны атындагъы колхозну авлакъчылыкъ бригадасыны бригадири бола. Сонг буса гезикли сайлавларда юртну халкъы Гьамзат Давутовични Карл Маркс­ны атындагъы колхозну правлениесини председатели этип сайлай.

Ол оьзюню ишине белсенип гирише. Озокъда, гьакимликге гьасиретликден тюгюл. Гьамзат Давутович «Бекенезни» сувун «Герейтюз» авлакъгъа тартмагъа ва чачылгъан ашлыкълардан мол тюшюм алмагъа муштарлы эди.

Озокъда, оьзенни сувун «Герейтюз» авлакъгъа чыгъармакъ учун кёп иш этмеге герек экенни, харж тапмагъа герекни ол англай эди. Арадан заман гетип, Гьамзат Давутович булан бирдагъы керен ёлукъдум.

– Гьамзат агъай, иш нечик бара? – деп сорадым.

– Хыйлы иш этилген, тек этмеге герекли ишлер дагъы да кёп, – деп жавап берди. Сонг сёзюн узата туруп:

– Пачалыкъны харжы булан Солакъ оьзенни сувун Къаягент районгъа ерли чыгъармакъ учун канал ишленип тура. Къурбуки юртдагъы Ленинни атындагъы колхозну Канакъотангъа ювукъ гесегин ишлесек, уьч насос сувну Манасны топурагъындан оьтгереген канал бизин «Герейтюз» топурагъыбыздан да оьтежек. Шо ишленип битсе, бизде гюзлюклерибизден, овошларыбыздан, юзюмчюлюкден мол тюшюм алажакъбыз, – деди Гьамзат Давутович. – Бизин учун гьали аслу масъала –янгы техника алмакъ.

Гьамзат Давутович ишге гиришгенде колхозда бир бульдозер ва эки автомашин тюгюл ёкъ эди. Арадан уьч йыл гетип, Гьамзат Давутович колхозчуланы гьар ишгюнюне 6 кило ашлыкъ берди. Шону арив гёрмеген гьакимлер де болду. Узакъ къалмай оьрдегилер Гьамзат Давутовични сугъарыв управлениени башчысы этип салды. Бу ишинде де Гьамзат Давутович къайратлы загьмат тёкмеге башлады. Ол бир башлап управлениеге бек тарыкъ болагъан техниканы алмагъа бажарды. Оьрдеги гьакимлени уьстюне юрюй туруп, техникасыз управлениени иши юрюлмейгенге мюкюр этип, 9 машин, 7 трактор, 4 бульдозер гелтирди.

Управлениени ишин райондагъы хозяйстволар булан тыгъыс байлавлукъда оьтгермеге гьаракат этди.

Районну топуракъларын су­гъарывну графигин къуруп, ёлбашчыланы таныш этип, биревню де хатири къалмас йимик иш низамны къурду. Мисаллар гелтире­йик.

Инг башлап Сергокъала районну дазусу болуп токътагъан «Губден» колхозну топуракъларындагъы ашлыкъланы су­гъармакъ учун уллу кёл этилди. Алдын мунда 17 гектар ерге чачылагъан ашлыкълар сугъарыла эди буса, кёлню этгенде, 250 гектар ердеги ашлыкъланы сугъармагъа имканлыкъ болду.

Гьамзат Давутович сугъарыв управлениени ёлбашчысы болуп ишлейгенде районну авлакъларында отуздан да къолай гиччи ва уллу кёллер этилди.

Паравул юртну ягъасында этилген уьч де кёл булан Паравул, Гьели ва Аданакъ юртну топуракъларыны ашлыкъларын ва бавларын заманында сугъармагъа имканлыкъ болду. Сонг буса «Аруша», «Аданакъ», «Уьйташ» кёллер де ишге салынды.

«Аданакъ» кёл этилген сонг, ерли сов­хозну ишчилери, овошчулары чачывларындан мол тюшюм алмагъа башлады.

Гьамзат Гьамзатов УОС-ну башчысы болуп ишлейгенде Россия Федерацияны сув хозяйство министерлигини къарары булан бу хозяйство Дагъыстан Респуб­ликада сынав-гёрсетив хозяйство болуп токътады.

Бугюн, Гьамзат Давутович тувгъанлы 95 йыл тамамланагъанда, оьзю арабызда ёкъ. Амма ол оьсдюрген бавланы, ону къайратлы загьматы булан къурулгъан имаратланы халкъ унутмагъан. Мисал учун айтгъанда, Къарабудагъгент юртдан Магьачкъала шагьаргъа барагъан ёлну ягъасында къоз бав бар. Шо бавну Гьамзат Гьамзатов этген.

Озокъда, пачалыкъны янындан да Гьамзат Гьамзатовну къайратлы загьматына багьа берилген. Огъар Дагъыстан Республиканы ва Россия Федерацияны ат къазангъан мелиоратору деген абурлу ат берилген эди.



М.Османов.


Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля