И.Абдуразакъов: «Яшёрюмлер булан гьар гюн ишлеме герек»

– Илмидин Шаравович, сен ёлбашчылыкъ этеген бёлюк, мен ойлашагъан кюйде, лап да агьамиятлы ишлени юрюте. Неге тюгюл де, яшёрюмлени бугюнюнден савлай уьлкебизни тангаласы гьасил болажагъы белгили. Сен аслу гьалда не йимик масъалаланы уьстюнде ишлейсен, не йимик къуллукълар булан байлавлукъ юрютесен?

 

– Яшёрюмлени ишлерине къарайгъан бёлюк оьзюню ишин алданокъ онгарылгъан плангъа гёре юрюте. Шо ишде бизин алдыбызда токътагъан аслу масъалалар болуп яшёрюмлени спортгъа къуршамакъ, оланы оьсювюне оьзтёречелик бермек, загьмат ва чеберлик йимик асил хасиятланы болдурмакъ, ватандаш сиптечиликге ёл ачмакъ ва районну ругь байлыгъын оьсдюрювге къуршамакъ токътагъан.

Оьзюню ишин яшёрюмлени бёлюгю Бабаюрт район управлениеси билим берив управление, яшланы спорт школасы ва оьзге къурумлар, бёлюклер булан тыгъыс байлавлукъда юрюте. Бизин ишибизде районну террорчулукъгъа ва наркоманиягъа къаршы комиссияларыны да ортакъчылыгъы аслам.

 

– Озокъда, бугюн яшёрюмлени алдында токътагъан масъалалар аз тюгюлдюр. Оланы оьз заманында ва тюз чечивден де кёп зат гьасил бола. Оьзюнгню янынгдан шо масъалаланы чечивде нечик иш гёресен ва аслу тергевюнгню негер бакъдырасан?

 

– Тюз айтасан. Бугюн яшёрюмлер булан тыгъыс иш юрютмесе бажарылма да бажарылмай. Бугюнгю яшёрюмлени оьсювюн ва жамиятда аякъгъа турувун оьз агъымында къоймагъа бизин ихтиярыбыз да ёкъ. Шолай этсек, бизин оьсюп гелеген яш наслуну толу кюйде къолдан чыгъармагъа болабыз. Шо саялы да биз аслу гьалда яшёрюмлени тарбиялавда биринчилей болмагъа герек масъалаланы уьстюнде ишлейбиз.

Шо гьакъда айта туруп, Бабаюрт район администрацияны яшёрюмлени ишлерине къарайгъан бёлюгю яш наслуну патриот ругьда тарбиялавгъа, террорчулукъну ва экстремизмни алдын алывгъа аслу тергев бакъдыра. Шо не учун этилегенни ачыкъ этип айтып турмаса да англашыла. Неге тюгюл де, республикада болуп турагъан къыйын гьаллар булан таныш тюгюл ватандаш ёкъ да ёкъдур деп эсиме геле.

Сонг да, бизге яшёрюмлени савлугъун сакълавгъа тергев бермей къоймагъа да бажарылмай. Савлукъ – байлыкъ деп негьакъ айтылмай. Шо масъаланы кюте туруп, биз савлай гетген йылны боюнда да районну ичинде хыйлы иш этдик. «Наркотиклени орнунда – спорт», «Сигаретни орнунда –спорт» деген ва оьзге чараланы оьтгерив районда мердешленген. Йылдан- йылгъа шолай гьаракатланы ортакъчыларыны санаву да арта, оьмюр чагъы да генглеше. Бу йылда да шолай чараланы оьтгермеге гёз алгъа тутгъанбыз.

Шо ишни узата туруп, биз гьар йыл дегенлей аврувлу яшланы савлукъ сакълав санаторийлеге бакъдырабыз. Мисал учун айтгъанда, гетген 2013-нчю йылда районну халкъны социальный якълав управление булан бирликде савлукъ сакълав ва ял алагъан лагерлерде райондан 446 яш ва яшёрюмлер савлугъун беклешдирдилер, ял алдылар. Яшланы бакъдырагъан лагерлени ва санаторийлени санаву да артгъан. Олар Дагъыстанны ва Темиркъазыкъ Кавказны белгили лагерлерине йибериле. Мисал учун айтгъанда, Нальчик шагьардагъы «Грушевые рощи» деген санаторийде бизин райондан 23 яш ял алдылар.

 

– Сен оьзюнгню сёйлевюнгде террорчулукъну ва экстремизмни алдын алывгъа этилеген тергев аслам экенни эсгерип гетдинг. Шо тергев гьакъыкъатда яшавгъа нечик чыгъа, яшёрюмлер булан не йимик чаралар оьтгересиз?

 

– Озокъда,  сен оьзюнг де эсгерген кюйде, янгыз тергев этип, оланы артындан «вёре» деп тургъан учун да болмайгъанны биз яхшы англайбыз. Терекни де чубугъунда иелтмеге герек. Шо саялы да биз гетген йылны боюнда районну школаларында болуп, охувчу яшлар булан «Ислам террорчулукъгъа  къаршы» ва «Яшёрюмлени пат­риот ругьда тарбиялав» деген темалагъа гёре профилактика чаралар оьтгердик.

Шо ишде бизин булан РОВД-ни яшёрюмлени ишлерине къарайгъан бёлюгю ва районну билим берив управлениеси ортакъчылыкъ этди. Чараланы  оьтгеривню барышында биз охувчу яшлагъа документли фильмлер де гёрсетдик. Фильмлеге къарагъан сонг яшёрюмлени соравларына тындырыкълы кюйде жаваплар да бердик. Сагъа айтайым, шо чараларда яшлар кёп сююп ортакъчылыкъ этдилер. Олар береген соравланы кёплюгюне биз оьзюбюз де тамаша болдукъ. Шо буса бугюнгю яшлар ва яшёрюмлер жамиятда болуп турагъан гьаллардан баш алагъанны, олар бютюндюнья тору Интернет булан пайдалана­гъанны гёрсете.

Сонг да, шо ишде яшланы ата-аналарыны ортакъчылыгъы да болмагъа герекни биз яхшы англайбыз. Бу ишде муаллимлер, яшланы жамият къурумлары ва жамият оьзю де актив кюйде ортакъчылыкъ этмеге герек. Шону заман ва бизин жамиятда токъташгъан четим гьал да талап эте. Бугюн биз яшёрюмлени тарбиялавгъа оьзюбюзню бары да гючюбюзню салмасакъ, биз оланы тас этмеге болабыз.

 

– Яшланы загьматда тарбиялавну ва табиатны къоруп сакълавну гьакъында айта туруп, Бабаюрт районну яшёрюмлери республика оьлчевде оьтгерилген «Яхшы ишлени марафонунда» да ортакъчылыкъ этдилер. Сени гьисабынгда, шолай марафонну  оьтгермеклик яшёрюмлени загьматгъа къуршавгъа кёмек этеми? Шо гьакъда не айтмагъа боласан?

 

– Тюз эсгересен. Шо марафонда яшёрюмлерден къайры да, уллулар ва кёмекчи отрядлагъа гирегенлер де ортакъчылыкъ этдилер. Шо марафон «Яхшы ишлер булан – дюнья маданиятына къошум» деген чакъырыв булан оьтгерилди. Марафонну барышында районну бары да юртларында тереклер орнатылды, айлана якъ чёплюк­лерден тазаланды. Чинкдеси, яшёрюмлер Уллу Ватан давну ортакъчыларыны, са­къатланы ва янгыз къалгъан къартланы уьйлерине барып, оланы уьй къуллукъларын да этдилер. Жумалыкъны ичинде районда ярмакю, спорт ярышлар оьтгерилди.

Марафонну оьтгерилмеклигини аслу себеби гёнгюллю отрядланы янгыртыв яшёрюмлени жамият ишлеге къуршав болуп токътагъан эди. Гьакъыкъатда белгили болгъаны йимик, бизин яшёрюмлер оьзлени алдына салынгъан борчланы уьстюнлю кюйде кютдюлер.

Сонг да, шо жумалыкъны ичинде ра­йонну бары да билим берив ожакъларында тюрлю-тюрлю билим-маълумат берив чаралар оьтгерилди. «Гёнгюллюк», «Гюз отсуз ва тютюнсюз» деген темалагъа гёре оьтгерилген клас сагьатлар охувчуланы тергевюн тартды.

Ери гелгенде эсгермеге ярай, школаларда ярмакюлер де болду. Шо ярмакюлерде 131 минг манат акъча жыйылды ва шо харж районну амалсыз агьлюлерине пайланды.

Кёп халкъны ортакъчылыгъы булан оьтгерилген чабыв марафон булан тамамланды. Умуми кюйде алгъанда, шо марафонда 3 минг 500 адам ортакъчылыкъ этди. Айтагъаным, яшёрюмлер яшдан тутуп загьматгъа къуршалмагъа, жамиятгъа ва табиатгъа пайдалы ишлени этмеге уьйренмеге герек. Шо якъдан алгъанда, шо марафон оьзюню алдына салынгъан борч­ланы уьстюнлю кюйде кютдю деп эсиме геле.

 

– Сен районда ишлейген кёмекчи отрядланы гьакъында уьстденсув эсгерип гетдинг. Шолай отрядлар оьзлени гьар гюнлюк ишинде не булан машгъул ва олагъа яшёрюмлени къуршав нечик юрюле?

 

– Бугюн Бабаюрт  районда «Варислер», «Яшылланы легиону», «Дагъыстанны пионери» ва «Яшёрюмлени клубу» деген яшланы ва яш наслуну жамият къурумлары иш гёре. Оланы атларында башгъалыкъ бар йимик, ортакъчыларыны санаву да бир йимик тюгюл. Мисал учун айтгъанда, эгер «Яшылланы легионуну» сыдырасыны санаву 61 яш булан дазулана буса, «Дагъыс­танны пионери» деген жамият къурумгъа 2 минг 25 яш къуршалгъан. Шо къурумланы ишин де специалистлер-вожатыйлар кютелер ва олар «Яшланы яратывчулукъ уьюню» тергевюню тюбюнде.

Айрыча мен Геметёбе школада ишлейген яш ахтарывчуланы отряды (ТОКС) гьакъда эсгермеге сюемен. Шо отрядгъа бугюн 45 жагьил къуршалгъан ва отрядны башын тарихи илмуланы кандидаты Р.Амангъулова тутгъан. Эсгерилген отряд республиканы алдынлы ТОКС отрядларыны бирисине гьисап этиле. 

 

– Узун сёзню къызгъасы, этилген ишлер кёп буса да, этилмеге гереклери де аз тюгюл. Чинкдеси, шо ишлерден бизин оьзюбюзню гележегибиз гьасил болажакъны да унутмагъа тюшмейдир. Артда да мен сагъа янгы уьстюнлюк­лер ва къыйын, тек герекли ишингде оьрлюк­лер ёрайман. Баянлыкъ учун да кёп савбол!

 

– Гертилей де, этилмеге герек ишлер аз тюгюл. Тек, юрюген ёла алыр дегенлей, ёлубузну ахырына чыгъажакъгъа умут этемен.

 

Баянлыкъны алгъан Герейхан Гьажиев,

хас мухбирибиз.

Суратда: И.Абдуразакъов.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля