Уллу Ватан давну къыйынлыкъларын гёрмеген бизин уьлкеде бир агьлю де ёкъдур. Фронтгъа гетген эренлени кёплери фашистлеге къаршы ябуша туруп, дав майданларда жан берген. О замангъы яшланы буса дав лап да яхшы заманындан–яшлыгъындан магьрюм этген. Олар инг азиз адамлары – ата-анасыз къалгъан. Ачлыкъдан къыйналгъан, кёп тарчыкълыкъны гёрген.
Яшланы сав-саламат сакъламакъ учун давну оту етишмейген ерлеге элтгенлер. Шолай, 1942-нчи йыл Буйнакск районну Тёбен Къазаныш юртунда Украинадан гелген Колесниковланы агьлюсю де ерлешген. Давлар юрюлеген вакътиде гёрген къыйынлыкъларыны гьакъында Анна Ивановна Колесникова оьзюню яшларына ва торунларына хабарлай.
1941-нчи йылда ону атасы Иван гёнгюллю кюйде партизан отрядгъа къошулгъан. Ону уллу агъасы Николай фронтгъа гетген. Къызардашы Надежда буса госпитальда медсестра болуп ишлеген ва кёп яралылагъа кёмек этген.
– Мен, анам ва гиччи эркъардашыбыз Саша улланабыз Евдокия берген тапшурувгъа гёре атылтывдан бузулгъан уьюбюзню чырын тиздик, – деп хабарлай эди анам.
Партизанланы хапарсыз чапгъынларындан, олар этеген заралдан немислер бек къоркъа болгъан. Шо саялы да юртларда абзар-абзаргъа гирип, тюнтюп айлангъан, партизанлагъа къошулгъанланы агьлюлерин къыйнагъан, оьлтюрген, мал-матагьын талагъан.
Иван гьар заман яшыртгъынлай гечелер уьюне гелип, агьлюсюн гёрюп, танггъа таба гете болгъан. Тек хоншуларыны немислеге сатылгъан бириси ол уьюне гелегенни билдирген. Шо заман гече немислер Колесниковланы уьюню эшигин бузуп ачып гелген ва:
«Партизан къайда?» –деп сорагъан. Агьлюню къыйнама башлагъанлар. Иванны сатгъан адам буса тез айт деп анасына, гиччи яшына къапас ургъан. Тек Иванны яшынгъан еринден тапмагъанлар. Ону сатгъан юртлусун буса партизанлар жазалагъан, балта булан уруп оьлтюрген.
Евдокия нечакъы ерин къоюп гетме сюймесе де, 1942-нчи йыл 19-нчу мартда оьзгелер булан вагонлагъа минген. Дёрт гюнгю ёлдан сонг Евдокияны, Аннаны ва Сашаны Тёбен Къазаныш къаршылагъан. Олагъа уьйлеринде яшама ерлер берген, юртдагъы фермада иш берген. Гьона шонда Анна ва ону болажакъ эри Ибрагьим таныш болгъанлар. Олар башлап къурдашлар бола. Бара-бара оланы къурдашлыгъы дос аралыкълагъа айлангъан. Анна къумукъ тилни гьар сёзюн тептерге яза туруп, оьзюню ана тилинден де яхшы билеген кюйде уьйренген.
1949-нчу йылда Анна Колесникова Ибрагьимге эрге барып, Аминат Сапарова деген атны ва фамилияны ала. Аминат къумукъ тилни билегенде йимик, гьали кёплер ана тилин билмей. Кёп сюеген эри Ибрагьим булан олар беш авлетни оьсдюрген ва тарбиялагъан. Колесниковаланы агьлюсю дав битген сонг ватанына къайта. Аминат буса оьзю тувуп оьсген ерге, партизан болуп фашистлеге къаршы ябушгъан ва сав къалгъан эркъардашын, къардашларын гёрме чакъда-чакъда гиччи ватанына бара. Тек дав вакътиде гёрген къыйынлыкълар давну яшларыны эсинден таймай.
Анна САПАРОВА,
ДГУ-ну филология факультетини журналистика
бёлюгюню 3-нчю курсуну студенти.
