Ата-анагъа яхшы болмакъны гьакъында

Аявлу дин къардашларыбыз, дюньяланы девлети, байлыгъы аталардыр. Гёзлерибизни ярыгъы, юрегибизни сёнмейген гюлю, ожакъларыбызны чырагъы, берекети, озокъда, аналардыр. Бизин ­дюньягъа чыгъаргъан, къысгъа гече къыркъ тамурдан сют берген, яхшыбыздан сююнеген, яманыбызгъа къайгъырагъан, авлетлери саялы жанын да, къанын да берме рази кимлердир? Озокъда аналар.

Шо гьакъда да биле туруп, ата-ананы къарсалатмагъа, оланы гёнгюн бузмагъа ярармы?! Озокъда ярамас. Шо саялы да ата-анагъа яхшы болмакъ, оланы гёнгюн алмакъ, абурламакъ, сыйламакъ бизин аслу борчубуз болуп токътай. Ата — анагъа яхшы болмакъ бизин Аллагьны алдында да оьр эте, даражабызны да артдыра. Аллагьутаала сыйлы болгъан Къуранда (маънасы): «Сени Есинг буюрду: Оьзюнден къайры дагъы затгъа къуллукъ (ибадат) этмесин ва ата-анагъа яхшы болсун», – деп айта (сура аль-Исраъ 23-24). Башгъа Къуран аятда Аллагьутаала айта (маънасы): «Мен инсангъа ата-анасына яхшы болсун деп буюрдум». Аллагьутаала дагъы да айта (маънасы): «Магъа да шюкюр эт ва атанг-ананга да шюкюр эт» (сура Лукъман 14).

Къарагъыз, къардашлар, Есибиз Аллагьутаала оьзюне шюкюр эт деп буюргъан сонг, атанг-ананга да шюкюр эт дей. Оьзюне де шюкюр этдирип, ата-анагъа да шюкюр этдирегенлик – кёп уллу аламат.
Ибн Масъуд айта: «Мен Магьаммат Пайхаммаргъа (а.с.): «Амалланы къайсын Аллагьутаала лап да бек сюе?» – деп сорадым. Ол: «Вакътисинде къылынгъан намаз», – деп айтды. Сонг дагъы да мен: «Шондан сонг къайсы амалны лап да бек сюе?» – деп сорадым. Ол: «Ата-анагъа яхшы болмакъны сюе», – деп айтды. Дагъы да къайтып мен: «Шолардан сонг да къайсы амалны кёп сюе экен?» –деп сорадым. Ол: «Аллагьны ёлунда къазават этмек», – деп айтды (Бухари, Муслим). Магьаммат Пайхаммарыбыз (а.с.) айта: «Аллагьны разилиги ата-ананы разилигиндедир. Аллагьны ачувланмагъы ата-ананы ачувланмагъындадыр». Пайхаммар (а.с.): «Ата-анагъа къарувлу гиши, нечакъы оразалар тутуп, намазлар къылса да, оьзюне ата-анасы рази болмай туруп, ачувлангъан гьалда оьлсе, ол гиши Есибизге, Аллагь оьзюне ачувлангъан гьалда ёлугъар», – деп айтгъан. Магьаммат Пайхамарыбыз (а.с.): «Мен сизге васият этемен, намазны вакътисинде къылыгъыз, ата-анагъа да яхшы болугъуз. Ата-анагъа яхшы болмакъ, оьмюрню узакъ этер», – деген.

Гёресиз, къардашлар, ата-ананы рази этип, Аллагьны разилигин де алабыз, оланы ачувландырып, Аллагьны ачувун да алабыз. Аллагь ачувлангъанлардан болмайыкъ, къардашлар! Магьаммат Пайхаммарыбыз: «Ким оьмюрю узакъ болгъанны да, оьзюню рызкъысы да артгъанны сюе буса, ата-анасына да яхшы болсун ва къардаш аралыкъланы да юрютсюн», – деп айтгъан (Агьмат). «Къазаватгъа чыкъмагъа ихтияр бер дагъы», – деп тилеп Магьаммат Пайхаммарыбызгъа (а.с.) бир адам гелген. Магьаммат Пайхаммарыбыз (а.с.) огъар: «Сени атанг-ананг савму?» – деп сорагъан. Ол да: «Сав», – деп айтгъан. Шо заман Магьаммат Пайхаммарыбыз (а.с.) огъар: «Сен ата-ананга яхшы болсанг, къазаватны сыйлылыгъын да алажакъсан», – деген (Бухари, Муслим).

Башгъа бир гезик бир адам гелип Магьаммат Пайхаммарыбызгъа (а.с.): «Гьей, Аллагьны элчиси, адамланы арасында кимге мен лап да яхшы болма герекмен?» – деп сорагъан. Магьаммат Пайхаммарыбыз да (а.с.): «Ананга болма герексен», – деген. «Шондан сонг кимге яхшы болма герекмен», – деп сорагъанда: «Ананга», – деген. Уьчюнчю гезик сорагъанда да: «Ана­нга», – деген. Дёртюнчю керен сорагъанда: «Атанга», – деген (Бухари, Муслим).

Магьаммат Пайхаммарыбызны бу сёзлеринден атадан эсе, ананы гьакълары алда экени англашыла.
Ибн Умар бизге етишдирген кюйде, Магьаммат Пайхаммарыбыз (а.с.): «Гюнагьланы лап да уллусу – Аллагьутаалагъа ортакъчы тутмакъ, ата-анагъа да тынглавсуз болмакъ, гюнагьсыз адамны оьлтюрмек, ялгъан ант этмек», – деп айтгъан (Бухари). Мунда эсгерилген Къуран аятлардан да, Магьаммат Пайхаммарыбызны (а.с.) гьадислеринден де ата-анагъа яхшы болмакъ Ислам динде нечик оьрде экени, оланы разилигин алгъан адамны яшаву нечик берекетли болагъаны, рызкъысы артагъаны бизге англашыла. Ата-анагъа яман болмакъ, тынглавсуз болмакъ булан Аллагьны ачувун алагъаныбызны да, яшавубуз берекетсиз болагъаны да ачыкъ кюйде билине.

Дагъы да бизге билме герекли бир зат бар. Шо да ата-анабыз оьлген сонг да биз олагъа кёп уллу яхшылыкълар этип болабыз. Нечик деп сораса­гъыз, айтайым. Рабиатны уланы Малик булай айтгъан: «Биз Магьаммат Пайхаммар булан олтуруп турагъанда, «Бану Саламат» деген тухумдан бир гиши гелди ва: «Гьей, Аллагьны элчиси, атам-анам оьлген сонг, мен олагъа этип болажакъ бир яхшылыкъ сама бармы?» – деп сорады.Магьаммат Пайхаммарыбыз (а.с.) да : «Бар. Олагъа дуа да, истигъфар да этмек (Аллагь оланы гюнагьларындан гечсин деп дуа этмек) ва олар этген дыгъарны олардан сонг яшавгъа чыгъармакъ, къардашлыкъны да юрютмек ва оланы къурдашларын да сыйламакъ», – деген (Абу Давуд, Ибн Мажагь). Ибн Аббас айтгъангъа гёре, бир адам Магьаммат Пайхаммаргъа гелип: «Мени анам оьлген, мен огъар садагъа этсем, огъар пайда болурму экен?» – деп сорагъанда, Магьаммат Пайхаммарыбыз (а.с.): «Болур», – деп айтгъан. Шо заманда о гиши: «Мени бир бавум бар. Мен сени шагьат да этип, шо бавумну анамны атындан садагъа этдим», – деген (Бухари).

Бу артдагъы гьадислерден де ата-ана оьлген сонг олагъа дуа этмек булан, оланы атындан садагъа этмек булан олагъа кёп уллу пайда болагъанны англап билебиз. Бизге де, бажарыла туруп, гьар заман дуа этме герекли бола. Оьлгенлерибизни Аллагьутаала гюнагьларындан гечсин, къабур азапдан къутгъарсын! Барыбызгъа да ата-анагъа яхшы болмагъа ва динибизни таза кюйде юрютме Аллагьутаала кёмек этсин. Аллагьумма амин!

Арслан-гьажи МОЛЛАЕВ,
Яхсай межитни имамы.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля