Намарт немис-фашист елевчюлеге къаршы савлай уьлкебиз гётерилгенде, давну тавушлары йыракъда болса да, бизин якълылар да ягъада турмагъа болмады. Дав башланып, биринчи гюнлерден тутуп, минглер булан жагьил уланлар, арзалар да берип, сююмлю Ватанын якъламагъа гётерилди. Къолуна савут алгъанланы сыдыраларында янгыгентли (Гьайдакъ район) Нажмутдин Ханмурзаевич Керимов да болгъан.
Нажмутдин агъай атабызны ювукъ къурдашы эди. Олар экевю де давдан алда муаллимни касбусуна ес болуп, Гьайдакъ районну юртларыны бирисинде загьмат яшавун башлагъан. Атабыз 1940-нчы йылда Къызыл Армияны сыдыраларына къуллукъ этмеге чакъырылгъан. Нажмутдин агъай буса оьмюрге уллугъа гёре парахат яшавну касбусун юрютюп юртда къалгъан. Тек, арадан бир йыл оьтюп, Уллу Ватан дав башлангъанда, ол да уьйде олтуруп турмагъа болмагъан, гёнгюллю кюйде фронтгъа гетген. Не буса да, Аллагь буюруп, давну отун гёрюп, агъусун ютуп, эки де къурдаш 6-7 йыллардан сонг ата юртларына къайтгъан, агьлюлер тикген, къалгъан оьмюрюн сююп танглагъан касбусуна, яш наслуланы тарбиялавгъа, билим беривге багъышлагъан.
1941-нчи йылны декабр айыны башларында Совет командование Севастопольну игит якълавчуларына кёмек этмек муратда Керчден таба десант операциясыны планын къура. Узакъ къалмай асгерлер Керчге, сонг Феодосиягъа багъып тербене. Асгер операциягъа 82500 солдат ва офицер къуршала. Оланы арасында бизин Нажмутдин агъай да болгъан. Сувукълагъа да къарамайлы, бузлагъан денгизни уьстю булан бизин асгерлер Керчге, Феодосиягъа гире, кёп игит ишлер эте. Шо давларда Нажмутдин Ханмурзаевич фашист елевчюлер булан биринчилей бетге-бет къаршылаша.
Офицерлер етишмейгенликге гёре, билимли касбучуну охумагъа йибере. Амма кёп охумагъа тюшмей, курсантланы бригадасын тахшагьарыбыз Москваны якъламагъа Можайск шагьарны боюна бакъдыралар. Шо гюнлени бирисинде полкну комиссары Астафьев коммунист Н. Керимовну душманны асгер бёлюгюн тозмагъа барагъан танк десантгъа къошулмагъа чакъыра. Нажмутдин разилигин билдире.
Узакъ къалмай старший лейтенант Демченкону башчылыгъы булан 20 игит улан, танклагъа да минип, фронтну дазусундан оьтелер, немис елевчюлер оьтежек ёлну боюнда орман ичде ерлешелер. Шо тартышывда Н.Керимов асгер къурдашлары Белов, Фёдоров булан актив ортакъчылыкъ эте. Хапарсыздан чапгъын этип игит уланлар бир танкны, эки машинни, мотоциклетни, ондан да артыкъ солдатланы ёкъ этмеге бажаралар. Чапгъынны вакътисинде тас этивлер де болмай къалмай. Нажмутдин буса енгил яра булан къутула.
Сав болгъан сонг ол оьзю къуллукъ этеген асгер бёлюкню составында Ржев-Вязьма дав операциясында ортакъчылыкъ эте, онг къолуна яра тие. Ярым йылны боюнда, 1942-нчи йылны октябр айындан 1943-нчю йылны март айы битгинчеге Н.Керимов госпитальда ярасын сав эте.
1943-нчю йылны июль айында Курскиде болгъан уллу танк давларда ортакъчылыкъ эте. Поныри деген темир ёл станцияны бойларында ротаны командири лейтенант Керимовну солдатлары немис танкланы токътатывда, асгер гючюн ёкъ этивде кёп игит ишлер гёрсетелер. Оьзю де янгыдан яралана ва уьч айлар госпитальда ятмагъа борчлу бола. 1943-нчю йылны ноябр айында ол Центральный фронтда дав ишлерин давам эте. Орша шагьарны азат этивде Н. Керимовну ротасы яхшы къошум этген. Душманны чапгъынларын гери ура туруп, танк дагъытывчулар дагъы да уьч машинни яллаталар. Янгыгентли къоччакъ офицерни игит ишлери Къызыл Юлдуз орден булан белгилене.
1944-нчю йыл яйны орталарында 65-нчи дивизия темиркъазыкъгъа бакъдырыла. Прибалтика республикаланы азат этив давлар башлана. Душманны къувалай туруп, 257-нчи гвардиячы полк Великая деген оьзенни ари янына чыгъа ва гиччирек топуракъ гесекни елеп токътай. Старший лейтенант Н.Керимовну танклагъа къаршы дав этеген ротасы да полкну сыдыраларына къошула. Юрек билегендей, гечеге де къарамай, солдатлар терен этип окоплар къазалар. Эртен буса немислер токътавсуз ва вагьши чапгъынларын башлай. Тек умутларына етишип болмай. Ахшамгъа таба тартышывлар биразгъа токътай. Шондан пайдаланып, полкну командири батальонланы командирлерин чакъыра. Командири яралангъаны саялы экинчи батальонну командирини борчлары Н.Керимовгъа тапшурула.
Артындагъы гюн гючлю атышывлар башлана. Н.Керимов батальонун аякъгъа тургъуза, чапгъын этмеге башлай. Шо гюн игит офицер авур яралана. Ону тезликде госпитальгъа етишдире. Душманны яркъычы игит офицерни партбилетин, офицер книжкасын паралап, тёшюне авур яра сала.
Янгыдан госпиталь. Яраларын сав этеген вакътисинде Нажмутдин Ханмурзаевичге янгы партбилет, офицер книжка тапшурула. Тек яралары авур болуп чыгъа. Сав болгъан сонг, ону давну сакъаты гьисапда ата юртуна бакъдыралар.
Давдан сонггъу йылларда ол Гьайдакъ районну Янгыгент юртундагъы школа-интернатда тарбиялавчу болуп пенсиягъа оьмюрю етишгинчеге чалыша, юзлер булан янгыгентли ва хоншу юртлардан охумагъа гелген яшлагъа билим берип къоймай, оланы тарбиялавда, уллу элине ва сююмлю Ватанына пайдалы адамлар этип оьсдюрювде оьз къошумун эте, бай сынавун яш муаллимлеге бере, иш къурдашларына кёмек къолун узата.
Уьягьлюсю булан оьз авлетлерине де билимлер, тарбия бере, юртгъа ва юртлуларына пайдалы адамлар этип оьсдюре. Авлетлерин ювукъдан танымасам да, Нажмутдин агъайны бизге гелген гюнлерин, атабыз булангъы яшав гьакъдагъы, яш наслугъа билим берив, тарбия берив гьакъдагъы лакъырларын гьеч унутмайман. Давну агъусун, отун гёрсе де, кёбюсю дав къурдашларын тас этсе де, Нажмутдин агъай адамлыгъын, инсанлыкъгъа бакъгъан сюювюн оьр даражада тутагъан ва юрютеген адам, муаллим эди. Мени эсимде ол даим шолай асил адам гьисапда да къалажакъ.
Магьамматрасул Ибрагьимов.
Къаягент район.
