Касбусуна берилген адамлар айланабызда аз тюгюл.Самат Имаевич Саметов – шолайлардан. Саматгъа 57 йыл бола. Шоланы 40 йылы да маданият булан байлавлу. Ол бугюн Къаягент районда Россияны Башлыгентдеги мердешленген маданият центрыны директору болуп чалыша. Артдагъы гюнлерде бизин Къаягент райондагъы мухбирибиз ону булан ёлукъгъан ва лакъыр этген.

 

– Самат Имаевич, сиз касбусуна берилген адамланы бирисисиз. Шону тамурлары къайдандыр?

– Мен Башлыгентде тувгъанман ва оьсгенмен. Янгыз охувум себеп болуп 1977-нчи йылда юртдан Магьачкъалагъа гёчмеге тюшдю. Къалгъан яшавум юртлуланы арасында гетген.

– Арадан 40 йыл оьтген. Гьёкюнмеймисиз?

– Бир мюгьлетге де. Мени кюрчюлерим мунда. Атам Имай нап батагъачы болса да, сав оьмюрю юртда яшады. Анабыз Патимат да яшавда шат, къумукъ йырланы яхшы билеген, йырламагъа сюеген адам эди. Мени музыкагъа бакъгъан сюювюм шондандыр деп эсиме геле.

– Школада охуйгъан йылларымда юрт клубда гьар тюрлю музыкалы чаралар кёп оьтгериле эди. Эсимде бар, агъаларынг Магьамматрасул, Арсланали шоланы актив ортакъчылары эди.

– Агъавум Магьамматрасулну да савлай яшаву маданият булан байлавлу. Ол маданият коллежни охуп битдирген сонг, маданиятгъа гелди. Юрт клубда, «Къаягент» деген санаторийде кёп йыллар музыка якъдан чебер ишлени ёлбашчысы гьисапда чалышды. Ишден айрылмай Ленинградда профсоюзланы оьр охув школасында билимлерин камиллешдирди. Бугюнлерде ол агьлюсю булан темиркъазыкъ якъларда загьмат тёге.

– Булай мол къаркъаралы сизин гёрген адамлар, сиздеги сабурлукъну, ишге берилгенликни билип, чыдамлыгъыгъызгъа, четимликлеге де къарамай, маданиятгъа берилгенлигигизге, ону ташламагъаныгъызгъа тамаша бола, сизге сый ва абур этмеге борчлу бола. Сиз шону билемисиз?

– Герти айтасыз. (Самат бираз иржая) Ишге гьакъ юрекден сююв болмаса, маданиятда мунча йыллар чалышмагъа бажарылмай (7000 манат айлыкъ алапа булан). Бугюн мен ра­йонда да, республикада да маданиятгъа савлай оьмюрюн багъышлагъанлардан бирисимен. Нечакъы къыйынлы йыллар гетсе де, мен тутгъан касбума арт бермедим. Загьмат яшавумну 1978-нчи йылда Башлыгентдеги маданият уьюню чебер ишлени юрютеген ёлбашчысы гьисапда башладым. 1982-нчи йылдан тутуп, бугюнге ерли маданият уьюню директору болуп чалышаман.

–Заманланы тез гетгенине инанып да битмейсен. Шо йылланы ичинде яшаву­гъузда агьвалатлар аз болмагъандыр?..

– Тюз айтасыз. Уьйлендим. Уьягьлюм Салимат булан мугькам агьлюбюзню къурдукъ. 2 яшыбыз – уланлы-къызлы болдукъ. Оланы гьариси яшавда оьз ерин тапгъан. Оьр билим алгъан, ишлейлер. Гиччи къызъяшны гёрсетип: «Лейла – баламны баласы» деп, ону гёрсетди. Ол 4-нчю класны охувчусу. Яхшы охувлары булан сююндюре. Бизге байлангъан яш. Булардан сююнюп, буланы сююндюрюп яшамагъа къасткъылабыз. Яшлар бизин гележегибиз. Шону биз бир де унутмайбыз.

–Самат Имаевич, касбу якъдан алгъанда не айтма боласыз?

– Яшавубуз тюзелди деп айтмагъа сюемен. Онча гёрюнмейген ишибизге халкъыбыз, гьакимлик тийишли къыйматын берди. 2003-нчю йылда магъа «Дагъыстанны маданиятыны ат къазангъан къуллукъчусу» деген оьр ат берилди. Бу йыл буса «Къаягент районда йылны адамы» деген сыйлы атгъа да ес болдум.

– Етишген уьстюнлюклеригиз гьакъда бир-эки сёз айтмакъны да арив гёребиз.

–1979-нчу йылда, оьзюме 19 йыл битгенде, «Башлы» деген эстрада ансамбль къурдум. Коллектив бир нече гезиклер район ва республика даражадагъы конкурсларда ортакъчылыкъ этип, кёп савгъатлар къазанмагъа бажарды.

– Бугюнгю ишлеригиз нечикдир?

– Биз гьар заманда да алда юрюйбюз. Маданият тармакъда районда оьтгерилеген чараланы актив ортакъчыларыбыз. Мисал учун, оьзюне Зумурут Жабрайылова ёлбашчылыкъ этеген «Башлы» деген охувчу яшланы бийив ансамбли 2003-нчю йылдан берли иш гёре. Не ерде сагьнагъа чыкъса да, савгъатларсыз къайтмай. Сонг да бизин маданият ожакъда къумукъ эстраданы кёбюсю йыравлары биринчи абатларын алгъан. Шоланы арасында Хадижат ва Айна Ибрагьимовалар,Мадина Мирзабекова, Лейла Халикова, Женнет Алибекова бар.

– Биз билеген кюйде, сиз ерли школада муаллим болуп да ишлейсиз?!

– Яшав шартлары шолай ишни де талап этгендир. О яхшы. Яшланы хасиятларын, ич дюньясын теренден билмеге боласан. Олагъа бизин дарсларыбыз тизив кёмек эте. Музыка адамны маданият даражасын гётере деп айтмагъа ярай.

–Маданиятны къоюп, оьзге ишлеге къайтмагъа пикруларыгъыз болмагъанмы?

–Ёкъ. Нечакъы къыйынлы йыллар болса да, танглагъан касбубузгъа арт бермедик. Маданият уьюбюзню оьзге ерлердегилер йимик ташламадыкъ, сатмадыкъ. Юртубуздагъы маданият ожакъны отун сёнмеге къоймай сакъладыкъ. Ону бузмагъа сюегенлени де алдын гесдик.

–Гьали, уллу ярашдырывлар болгъан сонг, ишлеригиз дагъы да алгъа баражакъ деп эсибизге геле…

–2016-нчы йылны ахырында маданият уьюбюзню янгыртмагъа имканлыкълар ачылды. Биз де шону къолдан чыгъармадыкъ. Дагъыстанны маданият министри Зарема Бутаева, Къаягент район муниципал къурулувуну башчысы Магьамматэмин Гьажиев, Россияны Пачалыкъ Думасыны депутаты Балаш Балашов, Башлыгент юрт муниципал къурулувуну башчысы Магьамматали Гьажиарсланов ишлени онгарывда ва юрютювде аслам къошум этдилер.

«Гранит» деген къурулуш фирманы ёлбашчылары, ишчилери де гече-гюн демей гьаракат этип ишледилер. Маданият уьюбюзню къыр тамларын да хоншу Дахадаев райондан гелген таш усталар чалт ва арив безедилер. Полланы, къалкъыланы, пурханы юртлу устабыз Юсуп Шагьбанов уланлары Камал ва Жамал булан сан янлы къурдулар.

Оьзюбюзню, юртлуланы атындан оланы гьарисине баракалла демеге сюемен.

– 2017-нчи йылны ахырында янгыртылгъан маданият уьйню ачылыву болду. Кёп халкъ жыйылды. Сизин пикругъузда жыйын нечик оьтдю?

– Нечакъы да арив оьтдю. Маданият яшавда, юртлуланы яшавунда уллу байрам болду. Шатлыкъ жыйынгъа юртлулардан къайры, Къаягент, оьзге хоншу районлардан, тахшагьарыбыз Магьачкъаладан кёп вакиллер гелди. Жыйын уллу шатлыкъгъа айланды ва адамланы эсинде кёп замангъа сакъланар деп эсиме геле.

– 2018-нчи йылгъа иш планларыгъыз нечикдир?

– Умутларыбыз уллу, хыялларыбыз да кёп. Маданият уьюбюзде юрюлеген ишлерибизге дагъы да къошум ишлер этмеге къастыбыз бар. Шагьматлар, нардлар ойнайгъан клублар ачма къастыбыз бар. Сонг да, Дагъыстанны маданият министерлигини кёмеги булан маданият уьюбюзде генг форматлы кинофильмлер гёрсетмеге умутлубуз. Эркин, гьалиги заманны талапларына жавап береген ожагъыбызны бары имканлыкъларын юртлулар учун къолламагъа борчлубуз.

– Иш коллективдеги гьал нечикдир?

– Бек яхшы. Дослукъ, татывлу аралыкъларыбыз йыл сайын беклеше, теренлеше. О ёлбашчыдан да гьасил бола. Сонг да, юрт администрация, айрокъда ерли школаны директору Мадина Абдуллаевна Къадиева бизге гьар оьтгереген чарабызда кёмек къолун узаталар. Шолай янашыв янгы уьстюнлюклеге гётерилмеге мугькам кюрчю бола демеге сюемен.

 

Магьамматрасул Ибрагьимов.

Къаягент район, Башлыгент юрт.