«Россияны Президентини май айда къол салынгъан указларына асасланып, шагьарларда ва районларда МФЦ-лени къурув респуб­ликада яшавгъа чыгъарылгъан уьстюнлю проектлени бириси гьисаплана. Республика МФЦ-ни мекенли иш юрютегенлигини яхшылыгъындан халкъны «бир терезеден таба» пачалыкъ ва муниципал къуллукъларын кютюв республикада дёрт керенге артгъан».

(Дагъыстанны Башчысы Рамазан Абдулатиповну

февраль айны 6-сында ДР-ни Халкъ Жыйынына

гьар йыллыкъ Чакъырыв кагъызындан (гьисап беривюнден).

Республика МФЦ-ни Къаягент райондагъы филиалы ачылып иш башлагъанлы, 2 йыл битди. Идарагъа 23 йыллыкъ Руслан Жалаев ёлбашчылыкъ эте. Оьтген йылланы ичинде халкъны «бир терезеден таба» пачалыкъ ва муниципал къуллукъларын кютювде филиалны къуллукъчулары кёп пайдалы ишлер этген. Артдагъы гюнлерде бизин Къаягент райондагъы мухбирибиз Магьамматрасул Ибрагьимов ­ Р.З. Жалаев булан ёлугъуп алгъан баянлыкъны охувчуланы тергевюне де беребиз.

– Руслан Зугьумович, Къаягент МФЦ-де алгъан оьзюгюз йимик жагьил касбучулар кёп. Шогъар да къарамайлы, биздеги маълуматлагъа гёре ишигизде яхшы уьстюнлюклеге етишгенсиз. Шону себебини гьакъында бир-эки сёз айтгъаныгъызны сюебиз.

– Дурус, биз иш башлагъанлы, 2 йыл битди. Къысгъа болжалны ичинде аслу гьалда коллективни къурмагъа бажардыкъ ва гёз алгъа тутулгъан уллу ва жаваплы масъа­лаланы яшавгъа чыгъармагъа гиришдик. Уьстюнлюклер де яман тюгюл. Республикада биз – 3-нчю ердебиз. Уьс­тюнлюкню себеби – борчланы кютювге намуслу кюйде янашыв.

– Республикада МФЦ-ни, ону филиалларын къурувну сиптечиси кимдир? Дагъыстанда халкъны пачалыкъ ва муниципал къуллукъларын кютеген къурумлар кёп болагъаны белгили.

– Республика МФЦ-ни ва ону филиалларын къурув Россияны Президентини май айда къол салынгъан указларындан баш ала. Бу ишни гьалиден бир нече йыллар алда Дагъыстанда, Темиркъазыкъ Кавказда биринчилей болуп республика МФЦ-ни бугюнгю ёлбашчысы Осман Хасболатович Хасболатов башлагъан эди. Тийишли ва тарыкълы законлар, ихтиярларын токъташдырагъан оьзге ерли актлар болмаса да, О.Хасболатов – халкъны «бир терезеден таба» пачалыкъ ва муниципал къуллукъларын кютюв ишлени юрютювню бойнуна алып, Кас­пийск шагьарда биринчилей МФЦ-ни ачгъан улан. Гьали шолай филиаллар Дагъыстанда 57 бар.

– Сизин коллектив нечик къурулгъан? Къуллукъчуларыгъыз кимлердир? Олар ишге нечик къабул этиле?

– Озокъда, филиалны ачмагъа енгил тюгюл. Заманны талапларына къыйышывлу административ бинаны къурув, иш ерлени тарыкълы алатлар булан таъмин этив, касбучуланы танглав, ишге къабул этив масъалаланы тюз чечив ва оьзге жавап­лы ишлени къысгъа болжалларда юрютмеге тюшдю. Шолар барысы да Къаягент ра­йонну алдагъы башчысы И.Гьамзаевни, ону орунбасары А.Рашитовну, арт вакътиде буса айрокъда районну гьалиги башчысы М-Э. Гьажиевни гьаракаты булан яшавгъа чыгъа­рылды. Биз де олагъа шону учун баракалла деп айтмагъа сюебиз. Асил ойланы ва ишлени оьтгеривде къол узатгъан республика МФЦ-ни ёлбашчысы О.Хасболатовгъа да разилигибизни билдиребиз.

Бугюн коллективде 24 адам загьмат тёге. Бизин 5 операторубуз, районну халкъындан гелген гьар-бир документни ахтарагъан 3 касбучубуз, 2 юристибиз, сонг да райондагъы 9 юртну халкъыны къуллукъларын яшайгъан еринде кютеген дагъы да 3 касбучубуз бар. Эсгерилген касбучулар коллективни оьзеги десем, янгылыш болмас. Ишге бары да къуллукъчуларыбыз гьалиги вакътиде ишге къабул этилегенде генг къолланагъан конкурсда ортакъчылыкъ этип, билимлерин, бажарывлугъун гёрсетип тюшгенлер. Олар яхшы касбучулар. Шогъар шекленмейбиз.

– Олай буса, уьстюнлюклер де болмагъа тарыкъ. Гьасиллер чыгъаргъансыздыр. Натижалар нечикдир?

– Эгер де ишибизде биринчи йыл ра­йонда яшайгъанланы 18 минг пачалыкъ ва муниципал къуллукълары кютюлген эди буса, экинчи йылны ахырына шо санав 49 мингден айланды. Гьар айда, орта гьисапда алгъанда, 5 мингге ювукъ къуллукълар кютюле. Талаплы болуп, санлы чалышывну натижасында, оьрде де эсгерген кюйде, 2016-нчы йылны ахырында чыгъарылгъан гьасиллеге гёре бизин коллектив респуб­лика МФЦ-ни филиалларыны арасында 3-нчю ерге гётерилмеге бажарды.

– Руслан Зугьумович, «бир терезеден таба» пачалыкъ ва муниципал къуллукълар нечик кютюле?

– Къуллукъланы лап кёп ёлугъа­гъанлары: гьар тюрлю пособиелер, пачалыкъны ягъындан адамлар учун этилеген енгилликлер булан байлангъан кагъызлар, документлер; паспортланы алыв, алышдырыв; мюлк есликни онгарыв; яш тапгъан аналагъа акъча маялар учун берилеген сертификатланы алмагъа гьазир этилеген кагъызлар ва шолай башгъа документлер гьазирлене, кёп тюрлю къуллукълар кютюле.

– Къаягент – юрт хозяйство район. Демек, агропромышленный комплекс районну экономикасында аслу ерни тутгъан. Аслу тармакъдагъы предприятиелер, фермерлер, далапчылар булангъы аралыкъларыгъыз нечикдир, оланы къуллукълары некъадар кютюле?

– Тюзюн айтсакъ, юрт хозяйство тармакъда бизин ишлерибиз онча макътардай тюгюл. Юрт хозяйство предприятиелер, кёбюсю сабанчы-фермер агьлюлер тезден берли къурулгъан ва оланы къурумчулукъ ишлери де бизден гьасил тюгюл. Шогъар да къарамайлы, олагъа да кёмегибиз етише. Артдагъы йылларда тармакъда загьмат тёгегенлеге пачалыкъдан берилеген акъча кёмеклени алмакъ муратда гьар тюрлю документлер гьазирлене. Биз де шо ишде олагъа кёмекчилер болуп токътайбыз.

– Дагъыстанны Башчысыны Чакъырыв кагъызында агьлюлени, агьлю бизнесни ва ЛПХ-ны талапларын кютювню якълавну; ерли халкъны, оланы юртдан ягъада яшайгъанларыны инвестиция активлиги булан увакъ ва орта бизнесни оьсдюрювню ва генглешдиривню масъалаларына айрыча тергев бериле. Бу гьакъда не айтмагъа боласыз?

– Арт заманларда Россияны ва Дагъыс­танны гьукуматлары увакъ ва орта бизнесде чалышагъан далапчыланы якълай, оланы талапларын гьисапгъа ала, кёмек этивню чараларын гёре. Шону тюз англап, биз Дагъыстан Респуб­ликаны юрт хозяйство ва ашамлыкъ министерлиги учун 38 къуллукъ кютебиз. Мундан къайры, далапчы ва инвестиция агентствосуну 16 тюрлю къуллукъларын онгарывда кёмек этебиз. Сонг да, увакъ бизнесге акъча маялар булан кёмек этеген фондлардан таба документлерин гьазир этив къуллукъларын да кютебиз.

–Руслан Зугьумович, бугюн юрт хозяйство булан машгъул болагъанланы къуллукъларын кютюв сизин рази къалдырамы?

– Бугюн бизин далапчылар республика МФЦ-ни Къаягент филиалындан таба юрт хозяйство ва ашамлыкъ министерлигинден алынагъан субсидиялагъа арзалар бермеге бола. Шоланы арасында гьайванчылыкъны оьсдюрюв, юрт хозяйство техниканы сатып алыв, болжаллары гетген эсги юзюм ва емиш бавланы тамурундан чыгъарыв ишлени тамамлагъан сонг алынагъан субсидиялар бар. Булай къуллукъланы да бойнубузгъа алмагъа гьазирбиз.

– «Бир терезеден таба» пачалыкъ ва муниципал къуллукъланы кютювде дагъы нечик къайдалары ахтарыла, топ­лана?

– Юрюлеген ишлер булан тамамланып къалмай, ишибизни яхшылашдырывну янгы ёлларын даим ахтарып турабыз. Айтагъаным, Дагъыстанны далапчылыкъ ва инвестиция агентствосу, увакъ ва орта бизнесге къолун узатагъан корпорация, пачалыкъ Сбербанк булан бирче иш юрютювню дыгъарлары байлангъан. «Россельхозбанк» булан да шолай аралыкъланы кюрчюсю салынгъан.

Дагъыстанны Башчысыны Чакъырыв кагъызында белгиленген жаваплы масъалаланы чечивде оьз къошумун этме бизин коллектив гьазир.

2016-нчы йылны гьасиллерине гёре республика МФЦ-ни Къаягент район филиалыны ёлбашчысы Руслан Жалаев «Районда оьзюню тармагъында «Йылны адамы» деген савгъатгъа да ес болгъан. Савгъат – яш ёлбашчы уьстюнлю адам экенни шагьатлайгъан бирдагъы бир белги.