Бурлият ТОКЪБОЛАТОВА: «Оьмюр бою ругь байлыкъны чыныкъдыргъан мекенли газет»

Республиканы маълумат къуралларыны арасында «Дагестанская правда» газети бизин республикада инг гёрмекли ва ­оьзюне абурлу янашыв топлама бажаргъанларыны арасында биринчиси деп айтсакъ да янгылыш болмас. Шо гьаракат юрюлегенли 100 йылдан къолай бола. Газетни баш редактору Бурлият Токъболатова булан о гьакъда этилген лакъырлашывну сизин тергевюгюзге беребиз.

 

– Бир башлап газетни тарихине гёз къаратып, о нечик чыкъма башлагъанны эсгерсегиз яхшы болур деп эсиме геле.


– Газет 1918-нчи йылны март айыны 9-нда чыкъма башлагъан. О вакъти огъар «Дагестанский труженик» деп айтыла болгъан.1920 – 1922-нчи йыллар – «Советский Дагестан», 1922 – 1932-нчи йыллар – «Красный Дагестан» деп айтылгъан. Башлап эки йыл газетни редакторуну къуллугъун Алибек Тахо-Годи кютген. Сонггъу сегиз йыл газетге Ибрагьим Алиев ёлбашчылыкъ этген. Кёп йыллар Галина Бейбутова баш редактор болуп ишледи. Инг де кёп баш редакторну къуллугъунда чалышгъан адам Николай Васильевич Комиссаров болду. Он етти йыл кютдю шо къуллукъну.

– Ким къургъан деп гьисаплана бизин республикада орус тилде чыгъарылагъан аслу газетни?


– Къургъан адам Уллубий Буйнакский санала. Неге тюгюл, газет оьзю Порт-Петровск Интернационал асгер-инкъылап комитетни печат къуралы болгъан. Гьалиги аты 1932-нчи йылдан берли юрюле.

Газетибиз, айрокъда совет девюрде адам арада бек талап этиле эди. 1988-нчи йылда ону тиражы 160 минг экземпляргъа етишген. Шо санав кёп затны англата. Йыл сайын ону ичиндеги материалланы да сан яны гётериле деп айтма толу ихтиярыбыз бар деп эсиме геле.

– Нечик талаплар салына газетни къуллукъчуларыны алдына?


– Биринчилей, охулагъан болма тарыкъ. Гьар гюн чыгъагъан жамият-политика газетибизде республиканы бугюнгю яшаву гёрсетиле. Агьамиятлы масъалаланы гьакъында айтма гьаракат этебиз. Журналистлеге гьалиги заманда ишлеме бек онгайлы. Эркинлик берилген. Тийишли гёрген материалны язма бола. Тек олагъа бир заманда да тюзлюкден тайышма ярамай. Ондан къайры да, касбу даражасы оьрдеги канзилерде болма тарыкъ.

– Бурлият Мавсаровна, «Дагес­танская правда» газетини хыйлы оьмюрюне сизин де таъсиригиз тийгенни биз яхшы билебиз. Баш редактордан алда да сиз заместителни къуллугъун кютгенсиз. Къыйынмы республиканы баш газетинде ишлемеге?


– Къыйын тюгюл. Оьзюню ишине мекенли янашагъан касбучугъа нечакъы къыйын ишни де кютмеге тынч бола. Оьзюнг де билмей тюгюлсен. Тек бу иш бек жаваплыкъны талап эте. Янгыз мени айтмайман, бары да коллективден. Газет, охувчу яхшы биле, республикада болуп турагъан бары да агьвалатланы оьз заманында суратлай, халкъгъа етишдире. Бизин журналистлер кёбюсю масъалалагъа оьз пикрулары булан да, оьзтёрече къаравлары булан да, жаваплыгъы булан да теренден пикру къуруп янаша. Шолай янашыв болмаса, охувчуну оьзюне тартма да бажарылмай.

– Бу ерде газетни охувчуларыны санаву неге кемий деген сорав тувула.


– О кёп эсгерилеген сорав. Гьалиги заманда китап, газет, журналланы охуйгъанлар бары да ерде алда йимик тюгюл буса да ярай. Олай демек, газетлер осал чыгъа демек тюгюл. Адамлагъа Интернет байлавлукълар ачылып, инстаграмлар, вацаплар, фейсбук къатнашывлар чыгъып, оланы маълумат алыв ёлларын тийишсиз кёп даражада артдыргъан. Шолай гьал, озокъда, печат къуралланы гьаракатына да яхшы янындан таъсир этмей. Заманны бир аламаты демеге ярай


– Газетлени къуллукъчулары шолай гьалны ­англап, тийишли чаралар гёредир чи? Интернет байлавлукъдан пайдаланып да газетни материаллары булан таныш болма имканлыкъ бар…


– Озокъда, биз оьзюбюзню сайтыбызда шолай иш юрютебиз. Почта къачан гелтирер экен деп къарап турмай, сюйген адам «Дагестанская правда» газетни гьар номери булан таныш болмагъа бола.

– Газетге 100 йыл битгени булан байлавлу эсде къалар йимик этилген иш бармы?


– Бар. «Зеркало эпохи» деген китап чыгъардыкъ. Бек маъналы чыкъгъанны гертилейген кёп сесленивлер де бар.

– Гертиден де, гёрмекли, уллу китап. Жылты, печат этилген кагъызы да арив. Оьзюгюз, Бурлият Мавсаровна, журналист касбугъа нечик гьаваслы болгъан эдигиз?


– Журналист къуллукъ – бек агьамиятлы ва халкъ арадагъы абурлу касбуланы бириси. О ишни юрютмек учун адам бары да янындан дегенлей англавлу болма тарыкъ. Сонг да, о касбу гертилик, ватандашлыкъ йимик ругь байлыкъланы да талап эте. Гьали чи журналистлеге алда йимик абур этилмей буса да ярай. Не этме герек? Бир ёлгъа чыкъгъан сонг, ону къоюп, башгъасына тюшме къыйышмай.

– Гьёкюнч ёкъдур?


– Ёкъ озокъда. Бир янгыз да гьёкюнмегенмен. Бизин уллулар айта чы буюргъандыр шолай деп.

– Сиз министр болуп да ишледигиз. Къайсы сизге ювукъ эди?


– Къайсы ювукъ экени булай да англашыла – бу гьалиги ишим. Болмагъан эди буса, гьали де бириси ишимде ишлер эдим.

– Сизин ата юртугъуз Яхсай, оьзге гёрмекли адамларындан къайры, уьч халкъ шаири булан белгили – Абдулла Магьамматов, Абдулвагьап Сулейманов, Магьаммат Атабаев. Бирдагъы да, Яхсайдан бир тармакъда, маълумат къуралланы ишин юрютеген уьч министр де чыкъгъан. Сиз, Азнавур Гьажиев, Рашит Акавов. Олай юрт дагъы ёкъ, болма да болмас деп эсиме геле. Тамаша тюгюлмю?


– О гьакъда мен ойлашмагъан эдим. Гертиден де, шолай. Гиннессни рекордларыны китабына язса да ярай (иржая). Масхара-герти булан шолай болуп чыгъа чы…

– Ата юрт булан къатнашыв бармы?


– Гьар кимге де ата юртну аманлыгъы, ону гиччи Ватаны, яшама да, ишлеме де, жамият къуллукълар булан машгъул болма да гюч бередир. Оланы уллусу, гиччиси ёкъ буса да ярай. Не башгъа, ата юрт – о ата юрт.

Мен Яхсай булан, тюзюн айтсам, аз къатнайман. Тек ону гьар мюгьлетде йимик сагъынаман. Яхшысындан сююнесен, яманына жанынг авруй деп айтылагъандай, ата юрту да гьар адамны ич дюньясына ону бир гёрмекли гесеги болуп таъсир этедир.

– Савболугъуз, Бурлият Мавсаровна. Сизге де, газетни бары да къуллукъчуларына да яхшылыкълар ёрайман.


– Сиз де савболугъуз. «Ёлдаш» да бар болсун! О да бизин миллетни – баш газети.

 

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля