Апрель айны башлапгъы гюнлери. Шо буса школаны охуп битегенлер учун сынав башланагъан заман геле демек бола.
Гетген йылны гьасиллери нечикдир, бу йыл школаланы охуп нече яш бите, экзаменлер беривде не алмашынывлар болгъан? Шулай ва башгъа соравлар берип, мен гьали бир гюн Хасавюрт районну билим берив управлениесини начальниги Къырымсолтан Къабардиев булан лакъыр этемен.
– Къырымсолтан Арсланович, бу йыл школаланы нече яш охуп бите ва къайсы дарслардан экзаменлер берме гёз алгъа тутулгъан?
–Бу йыл 11-нчи класны районда 458 яш битдире. 1-нчи февральгъа гьар охуп битеген яш къайсы дарслардан экзамен бережеги токъташдырылгъан. Орус тил ва математикадан къайры да, обществознаниеден – 178, биологиядан – 166, химиядан – 138, историядан – 82, физикадан – 59, информатикадан – 10, ингилис тилден – 10, адабиятдан – 6 ва географиядан буса 4 яш экзамен берме разилигин билдирген.
9-нчу класланы буса 2323 яш охуп бите. Олар да экзаменни математикадан ва орус тилден къайры, дагъы да 9 дарсдан экзамен бере. Биз 1-нчи мартгъа шоланы къайсы дарслардан экзамен берме сюегенин де токъташдыргъанбыз: обществознаниеден – 1759, биологиядан – 1570, географиядан – 697, историядан – 400, химиядан – 171, ва информатикадан 34 яш бере. Физика, информатика ва ингилис дарсланы бирев де сайламагъан.
–Бу йылгъы экзаменлерде не алмашынывлар болгъан?
–ЕГЭ-ни алсакъ, мунда математиканы береген кюю алышынгъан. Охуп битеген яш оьзю сюеген яда адатлы кююн сайлама герек. Бу йыл экзамен бермеге деп тыш пачалыкъланы тиллеринден китай тил де бар. Гертиси, шону райондан бирев де сайламагъан. Орус тилни алсакъ, асаргъа гёре сочинение язагъанында алмашынывлар бар. Охувчугъа оьзюню ойларын суратлап ва гьар мисалны англатып язма герек болажакъ. Къалгъан алмашынывлар – аз затлар.
– Охувчу яшлар ва оланы ата-анасы алмашынывланы, тарыкълы маълуматланы къайдан алма бола?
–Гьар школада экзаменлеге багъышлангъан гёрсетив алатлар илинген. Охуп битеген яшланы ата-анасын да чакъырып, экзаменлеге багъышлангъан жыйынлар оьтгергенбиз. Бу айда ва май айда охуп битегенлер булан да жыйынлар этилежек. Биз шоланы барысын да болуп къалар йимик хаталаны тайдырмакъ учун этебиз. Барысы да маълуматлар районну билим берив управлениесини сайтына да салынажакъ.
–Экзаменлеге гьазирлик нечик бара?
–Экзаменлер болгъанча, охувну битегенлени арасында ЕГЭ-ге гирме ихтияр алмакъ учун сочинение яза. Гетген йылны 5-нчи декабрында язгъан эдилер, экзаменни берип болмагъанлар 6-нчы февральда янгыдан берди. 9-нчу класны битегенлер булан 13-нчю февральда лакъырлашыв болду, къайтара дагъы да бир айдан этдик. Шоланы натижасына гёре бары да охуп битегенлер экзаменлеге гирме ихтиярлар алгъан. Охув йылны ичинде бир нече керен сынав экзаменлер де оьтгерилген. Апрель-май айларда да шолар давам этилежек. Экзаменлер булан машгъул болажакълар учун да тарыкълы англатыв жыйынлар оьтгерилген. Охуп битеген яшланы алдындагъы йылларда яхшы къыйматлагъа экзамен бергенлер булан да ёлукъдурабыз.
– Гетген йыл экзаменлер нечик оьтдю, сизде натижалары бардыр? Оланы нечевю охума тюшдю?
– Гетген йылгъы экзаменлер яман болмады. 11-нчи класны битеген 452 яш ЕГЭ-ни берди, шолардан 417-вю аттестатлар алдылар. 35 яш аттестатсыз къалды. Сёз ёругъуна гёре айтсам, олар бу йыл да берип болалар. 9-нчу класны битеген 2214 яшдан 99 проценти экзамен берди. Айтагъаным, яман болмады. 11 класны битгенлерден оьр охув ожакълагъа 180 ва орта хас билим береген охув ожакълагъа буса 250 яш тюшдю. 9 класны битгенлерден 1400 яш охув ожакълагъа тюшдю, 670 яш буса онунчу класда охувун давам этди.
– Экзаменлер къайсы школаларда оьтгерилежеги белгилидир?..
–Белгили. Гьар йылда да ЕГЭ Яхсайдагъы 1 номерли ва Кёкрекдеги школаларда оьтгериле. 9-нчу класны битегенлер учун буса 7 школада оьтгериле: Яхсайдагъы 1 номерли, Кёкрекдеги, Ботаюртдагъы, Кёстекдеги, Петраковскоедеги, Новогагатлидеги школаларда ва Нурадилово гимназияда. Шо школаларда экзаменлер юрюлеген заманда телефон байлавлукъну сёндюреген алатлар, гьар яшны тергейген алатлар, гьар экзамен юрюлеген класда видеокамералар ва дагъы да тарыкъ-герек техника болажакъ. Демек, экзамен бермек учун бары да имканлыкълар болдурулажакъ.
–Экзамен берегенлер учун не сёзлер айтма боласан?
– Гетген юз йылда бир алим тергевлер юрюте болгъан. Ол гьар маълуматны айры-айры этип эсде сакълама герекни токъташдыргъан. Шону учун да, гьар яш экзамен бермек учун гьар дарсны айры-айры этип такрарлама герек, шо заманда ону эси яхшылаша. Шону учун да гьар яш оьзюню гючюне базынма тюше ва бары да гючюн шогъар бакъдырма герек. Аз-маз буса да охугъан яш, таман баллагъа къайсы экзаменни де берип бола.
Бир де талчыкъма ва гьалек болма ярамай, оьзюню гючюне инанма герек. Бары да яшлагъа экзаменлерин уьстюнлю кюйде бермекни ёрайман!
Гебек КЪОНАКЪБИЕВ, оьз мухбирибиз.
Суратда: Хасавюрт районну билим берив управлениесини начальниги Къ. Къабардиев (ортада) оьзюню заместителлери Умардибир Магьамматов ва Айвар Маметов булан охуп битеген яшланы
ата-аналары булан оьтгерилген жыйынны вакътисинде.
