Къайсы язывчугъа да, шаирге де, алимге де китабы чыкъмакъ – уллу сююнч. Шо сююнч эки керен артадыр, эгер де авторну китабы охувчугъа да етишип, ону гьакъында гьакълашыв, пикирлешив юрюле буса. Шо гьакъда Дагъыстанны китап издательствосунда къумукъ тилде китаплар чыгъарагъан бёлюкню редактору Патимат Абдуллаева булан ёлугъуп алгъан баянлыкъны охувчуланы тергевюне беребиз.
–Патимат Атавовна, сиз бу къуллукъда ишлейгенигиз кёп заман болмай буса да, къумукъ тилде китапланы чыгъарыв ишде не гьал, не йимик имканлыкълар барны билмей тюгюлсюз…
–Китапланы чыгъарыв, оланы санаву, озокъда, гьар йылгъа пачалыкъ гёрсетеген харждан гьасил бола. Йылны боюнда китаплар чыгъармакъ учун гьар миллетге оьлчеп, санап харжлар пайлана. Бу йыл къумукълагъа берилген харжгъа гёре, орта оьлчевдеги дёрт китап чыгъарма бола. Дёрт авторну асарларыны китапларын чыгъарып болабыз. Йылны башында гьар миллетге планлы кюйде китаплар чыгъарма гёз алгъа тутагъанда, мен бу къуллукъда ишлемей эдим. Тек бары да миллетлерден кёп язывчулары, шаирлери бар къумукълагъа шо оьлчев мекенли кюйде аз. Гьали, мен ойлашагъан кюйде, гелеген йылдан сама белгили язывчуланы, шаирлени, алимлени къуршап, чебер совет къурма тарыкъ. Олар булан гьакълашып, къайсы автор чыкъма герек, къайсы авторну китабы тергевсюз къалгъан, жагьил авторлар неге чыкъмай… Бу масъалаланы арагъа салып, ойлашып чечме тарыкъ болажакъ.
–Бизин миллетге гьар йыл шулай аз оьлчевде дёрт китап чыгъарма имканлыкъ берилеми?
–Ахтарып къарагъанда ачыкъ болду, Бадрутдин Магьамматов ишлейгенде эки керен артыкъ оьлчевде имканлыкъ бериле болгъан. Шо да харж гёрсетивден гьасил. Гьали август айда шо масъалагъа къаралажакъ. Бизин миллетге аз имканлыкъ гёрсетилгенни масъаласын мен де арагъа салажакъман.
–Бу йыл не китаплар чыгъарылды? Йыл битгенче де къайсы авторлар китапларын гёрме бола?
–Бу йыл юбилейине багъышланып Вагьит Атаевни китабы чыкъды. Шолай да, бизге гёрсетилген имканлыкъны яртысыны оьлчевюнде ренкли онгарылып Агьмат Жачаевни сайламлы асарлары да чыкъды. Гьали энни чыгъажакълары – Ганибал Азизовну юбилейине проза китабы, хабарлары. Магьамматшапи Минатуллаевни масаллары, дёртлюклери де бу йыл чыгъа. Сонг да, шаир Набиюлла Магьамматовну къумукъ юртланы гьакъында язгъан къужурлу маълуматлары булан проза китабы ренкли суратлар да булан альбом йимик этилип чыгъажакъ.
Бизде поэзия тармакъда чалышагъанлар кёп. «Хуржунда» проза, публицистика бармы? Чыгъажакъмы?
–Мунда, редакцияда топлангъан проза материалланы айтсам, Баммат Атаевни романыны экинчи китабы, Абас Дациевни романы сакълангъан. Бизин алдыбызгъа издательство салагъан бирдагъы масъала бар – гечинген авторланы юбилейлерине сайламлы асарларын чыгъармакъ. Абдулвагьап Сулеймановну, Микайыл Абуковну юбилейлери болду. Гелеген йыл – Алим-Паша Салаватовну юбилейи… Оланы асарларын жыйып, электрон къайдагъа онгарма адам да ёкъ. Шунча уллу издательствону текстлени жыягъан касбучусу сама ёкъ. Яшавдан гетген авторларыбызны гьайын этеген варислери сама болгъан буса бир амал эди. Бек четим масъалаланы бири. Адамы ёкъ деп аты белгили авторларыбызны асарлары чыкъмай къалажакъмы? Шулай масъалалар учун да редакцияны янында чебер совет къурма тийишли.
–Чыгъарылагъан китапланы тиражы шо алда йимик кемиген кюйдеми?
–Дюр, 300 китап болуп чыгъарыла. Шолардан 25 китапны издательство оьзюне къоя, китап фондлагъа, китапханалагъа йибермек учун. Къалгъанын авторгъа тапшура берилме тарыкъ гонорарны орнуна. Автор китабыны гьайын оьзю эте. Масъала шолай салынгъан. Алдагъы соравгъа гёре айтсам, проза асарлар гелтирегенлер де ёкъ. Публицистика дагъокъда ёкъ. Муна «Тангчолпан» журналыбызны гьар номеринде публицистика болма герек эди. Тек язагъанлар ёкъ. Адабиятны бу тармакъларына къытлыкъ гелген.
–Китаплары чыкъма герек яш авторлар бармы? Яш десек де, отуз чагъына ерли…
–Ёкъ. Сиз де айтгъанлай, «хуржунубуз» бош. Мунда ишлеме башлагъанда ахтарып къарадым. Зарият Умаевагъа, Бадия Гьамзаевагъа, Герейхан Гьажиевге оьзюм сёйлеп язгъан янгы шиъруларыгъызны гелтиригиз дегенмен. Юкъкъа болуп буса да китаплары чыкъса да яхшы чы. Сёз бергенлер.
–Алда китабын чыгъарма гьасиретлер, чабып айланагъанлар кёп эди. Гьали тилеп алма тюшеми?
–Заманлар алышынгъан. Алда йимик китап охума гьасиретлер де кемий бара. Телефонлар, интернет адабиятгъа, поэзиягъа, прозагъа тергев этме заман къоймай. Шону учун да китапларын чыгъарма муштарлылар да аздыр деп эсиме геле.
–Сиз ишге тюшгенден берли, оьзлени асарларын гелтирегенлер болдуму?
–Экев болду. Пагьмулу шаирибиз Муса Шихавов пьесаларын гелтирген. Казим Казимов да шиъруларын берген. Гелеген йыл ону юбилейи де дюр. Чыгъарма умутубуз бар.
–Баянлыкъ бергенигиз учун баракалла.
–Сиз де савболугъуз.
