«Бу якъларда гиччи ялгъан юрюлмей!..»

 

Гьалиден 20 йыллар алдын биринчилей эшитгенде, гьакъыллы тамазаны сёзлерини толу маънасын англап битмеген эдим. Балики, о девюрдеги политиклени ялгъаны гьалигиленики йимик гючлю  болмагъандыр яда мени яшавдан англавум аз ва уллу сёзлеге инанывум артыкъ болгъандыр.
    Гьалиги замангъа буса шаир Бадрутдинни «Женнетни азабы» деген асарына гирмеген бёлюгюндеги Иблис Зензебилге анасы этген насигьатдагъы шу сатырлар къыйыша:
    Бу якъларда гиччи ялгъан юрюлмей,
    Айта бусанг, тюпден алып, зордан айт.
    Нечик болгъанда да, яшавда сёзню абуру тай­гъаны адамланы гёнгюлсюз, инамсыз этегени герти. Бир-бир политиклени, депутатланы, уллу гьакимлени ялгъанларына, бош сёзлерине уьйренчик болуп битген бусакъ да, олардан уьлгю алып, янгы нас­лулар, шолай болма герек буса ярай деп, гертини ялгъандан айырып болмай оьсегени талчыкъдырмай болмай. Политиканы да, пачалыкъны ишлерин де оланы юрютегенлени намусуна салып къояйыкъ. Биз гиччи адамларбыз. Бизге ювукъ бираз гиччи ишлени гьакъында сёйлейик.
    Артдагъы йылларда газетлени тиражлары тёбенлешегенликни аслу себеплерини бирин мен оларда да гючю ёкъ бош сёз  артыкъ кёп болгъанлыкъдан гёремен. Озокъда, газетлени гьар девюрде де ялгъаны болгъан. Масала, бираз алдынларда гьукму сюрюп тургъан совет девюрде газетлерде «ярашдырылгъан ялгъан» эпсиз кёп эди. Шолай экенге де къарамайлы, пачалыкъны (партияны) атындан сёйлейген о газетлеге халкъ онча инанмай буса да, печат сёзден къоркъув ва огъар  абур бар эди. Гьалиги гьал олай тюгюл, башгъа. Жаваплыкъ да кемиген, язылагъан сёзге де инамлыкъ ёкъ ва натижада ону гючю-таъсири аз болгъан. Гюч-таъсир  ёкъ ерде буса, абур да, инаныв да болмай.
    Ингдеси – пачалыкъны газет-телевидениесине инамлыкъ-абур болмагъан сонг, пачалыкъны оьзюне де абур кемий. Шолайлыкъда, сёзню гючю, таъсири тая туруп, адамланы арасында бир-биревге инамсызлыкъ да арта.
    Интернет арагъа чыкъгъанда буса чы, сёзню билип де, билмей де къоллайгъанлар бирден-бир артды. Алдын биревню менлигине тиеген  аччы сёз айтылса, ишни арты ябушувгъа-чабушувгъа айлана эди. Ябушув-чабушув яхшы зат тюгюл буса да, шону гёз алгъа тутуп, о заманларда адамлар гьар сёзюн ойлашып айта эди. Гьали Интернетдеги «Фейсбук», «В контакте», айрокъда  «Одноклассники» йимик ва оьзге социальный сетлерде бир-биревге аччы сёзлер айтылагъандан къайры, кёп эрши ва нас калималар да кёп языла. Тек шо саялы ябушгъан, токъалашгъан адамлар бола деп эшитилмей. Бир-биревню менлигине тиеген сёзлер айтыла буса да, шолар сёз кююнде гьавада къалкъып туралар. Бетге-бет туруп аралыкъларын ачыкъ этеген эркеклени заманы гетип, ат яшырып гьаплайгъанланы, бурунчакъдан атышагъанланы заманы гелген.
    «Яхшы, сен айтагъангъа инанып, телевизоргъа къарамайыкъ, газетлени охумайыкъ, политиклеге, депутатлагъа, гьакимлеге  тынгламайыкъ! Сонг нетме герек, кимге инанайыкъ?» – дейгенлер болма имканлы. Шолайлагъа да жавабыбыз гьазир. Сёзлеге инанмагъыз! Гьар сёйлейген яда язагъан адамны этеген ишине, алагъан абатына, яшайгъан кююне къарап багьа беригиз. Сёзге инанмайыкъ, ишге инанайыкъ! 

Автор: Р. ГЬАРУНОВ.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля