Асил хасиятлардан уялагъан болгъанбыз…

Экинчи гюн гелгенде, медсестра къыз Даниялны алдына чыгъып: «Атам-анама да сорадым, олар да билмей. Недир шо эдеп деген зат?» – деп илине. Сонг Даниял айланасындагъылагъа, къаршылашгъанлагъа да сорай: «эдеп» деген не экенни билеген адам табылмай. Хабар да язывчуну охувчугъа шо сораву булан тамамлана: «эдеп» деген не затдыр? Хабар 40-50 йыллар алдын язылгъан буса да, о бугюнлеге дагъы да бек къыйыша.
    Гьали-гьалилерде юртлу къурдашым телефондан таба: «Къылыкъ деген недир? Къылыкълы деп нечик адамгъа айта?» – деп сорады. Къурдашым оьзю къылыкълы адам буса да, шо сёзню маънасын билмейгени къужурлу да тийди. Болгъан кююмде «къылыкъ» деген сёзню маънасын англатма къарадым. «Англадым!» – деп чи айтды.
    Дагъы да бираз алдынларда орта чагъындан оьтген танышым алгъасамай этилип турагъан лакъырыбызны барышында: «Намус деген зат табиатда ёкъ, болма да болмагъан. Ону алдынгъы заманларда пачалар, бийлер, байлар, па­къыр, загьматчы халкъны алдатып, оланы оьзлеге ишлетмек учун ойлашгъан», – деп билдирди. Ол шо сёзлени магъа «яхшылыкъ ёрап», «яшавгъа гёзлеримни ачмакъ учун» айтагъанын да мен англай эдим. Тек ону булан разилешме бажарылмай эди. Бу ёлдаш оьзю жыйынларда намусну гьакъында уллу сёзлер айтып сёйлеме сюегени дагъы да къужурлу.
    Муна яхшы хасиятланы гьакъында шулай уьч мисал гелтирдик.
    Ойлашып къарайыкъ: гертилей де, недир шо эдеп, къылыкъ, намус деп айтылагъан? Шолар яхшы затлар экенни кёплерибиз англасакъ да, шоланы еси болма къарайгъанлар айрокъда арт вакътилерде аз болуп бара. Асил хасиятланы гьакъында сёйлеме де уялагъан болуп барабыз.
    Алдын адамланы арасында шо англавланы гьакъында кёп айтыла эди буса, гьали башгъа сёзлер модда: байлыкъ, крутойлукъ, гюч.
    Гьали яшав шолай айлангъан: бары да зат хайыр учун этиле. Гьар ишинг, гьар алагъан абатынг акъча гелтирме яда атынгны айтдырма герек деп ойлашагъанлар гюн сайын арта. Айрокъда яш наслу шо пикруда беклешген. Яш адамгъа гележекде сайлажакъ касбусуну гьа­къында сорасанг, кёплери пагонлуланы ишин сайлай яда уллу гьаким болма къастлы. Озокъда, пагонлу болмакъ да, гьаким шанжалда олтурмакъ да яман демейбиз, эгер оланы есилери шо даражагъа билимни, пагьмуну гючю булан етип, яхшы ва тюз ишлени кютмеге белсенген буса.
    Теренден ойлашып къарасакъ, эдепни, намусну, къылыкъны ва оьзге асил хасиятланы къоллап да, адам гючлю де, бай да, белгили де болма бола. Бу, къыйын  буса да, инамлы ёл. Яхшы хасиятланы къоллап етишген уьстюнлюклер адамны оьзюне де сююнч ва юрегине парахатлыкъ гелтире деп гьисап эте бизден бек билегенлер.

Автор: Р. ГЬАРУНОВ.
 

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля