Дазуларын белгилев узатыла

Бизин зор уьлкебиз социалист жамиятдан базар аралыкълар оьмюр сюреген янгы капиталист жамиятгъа гёчеген девюрде ерлердеги топуракъ ва табии байлыкъланы, мал-матагьны оьлчевлери соравлар тувдара. Гьар тюрлю есликлеге айландырывда, белгили себеплеге гёре, талавур гючленип дегенлей, хыйлы четимликлер тувулуна.

Белгили болгъан кююнде, Дагъыстан Темиркъазыкъ-Кавказ федерал округуна гиреген субъектлени арасында Ставрополь крайдан сонг лап да уллусу демеге ярай. Неге тюгюл, бизин республикабызны топуракъ байлыкълары 5 миллион гектарлардан айлана ва шонда 3 миллионгъа ювукъ  адам оьмюр сюре.

Тек не этерсен, ерлердеги юрт хозяйство агьамияты булангъы ва башгъа даражалы топуракъларыбыз, арадан 20 йыллар оьтсе де, гьалиге ерли асувлу кюйде къолланмай, адамлар къазанчсыз къала. Неге? Неге десегиз, бизин республикабызда топуракъланы дазуларын белгилевге ерлердеги янашыв башгъа-башгъа.

Дагъыстанны пачалыкъ мюлкюню министерлигини башчысыны заместители Сурхай Сурхаев аян этеген кююнде, савлай республикабызда гьалиге ерли муниципальный къурулувланы еслигинде дазулары белгиленип, 1 миллион 400 минг гектар майдандагъы топуракълар гьисапгъа алынгъан. Шо кёпмю яда азмы?

Республикабызда топуракъланы дазуларын токъташдырып, муниципал къурулувланы еслигине айландырыв ишлер, белгили болгъан кююнде, гьалиге ерли 60 проценти яшавгъа чыгъарылгъан. Демек, бизин республикабызда топуракъларына дазуларын белгилеп муниципал, пачалыкъ ва онгача есликге айландырыв ишлер узатыла…

Озокъда, топуракъланы дазуларын белгилев ва тийишли есликге айландырыв не заман болгъунча узатылажагъы гьакъда тутдуруп бир болжалны гёрсетмеге бизге де къы­йын. Мисал учун айтгъанда, Къарабудагъгент, Бабаюрт, Къызлар, Къызылюрт, Цумада, Лаваша, Акъуша, Буйнакск районларда ерлердеги топуракъланы муниципал есликге айландырыв оьзге районлардан эсе бир къадар къолай салынгъан. Гергебил, Сулейман-Стальск, Къаягент район­ларда топуракъланы муниципал есликге айландырывну  20–40 проценти тюгюл яшавгъа чыгъарылмагъан.

Къаягент бойда, биз алда да билдирген кюйде, ГУП-ланы мюлкюн ва топуракъларын республика есликге чыгъарыв ерли халкъны гьаките. Башлыгент, Къаранайавул, Оьтемиш юртларда ва район оьлчевюнде оьтгерилген митинглеринде ерли жамиятлар, сиптечи группалар да къуруп, ГУП-ланы топуракъларын ва мюлкюн муниципал къурулувларына тапшурмакъны талап эте.

Республикабызны Гьукуматы ва шону вакиллик къуруму ДР-ни пачалыкъ мюлкюн пайдаландырыв булан машгъул болагъан министерлиги ерли халкъны талабына къаршы чыгъа ва ГУП-ланы акциялашдырмакъны таклиф эте. Шолайлыкъда, эки арада гьалиге ерли эсгерилген министерликни ва райондагъы юрт жамиятланы арасындагъы эришивлюклер де токъталмай, топуракълар да асувлу къолланмай.

Белгили болгъан кююнде, топуракъланы муниципал ва оьзге есликге гёчюрювге байлавлу болуп дазуларын белгилев тынч иш тюгюл. Демек, шо иш  булай да кёмекге харлы ерли бюджетлени харжы булан оьтгерилмеге герек дей. Уьстевюне, топуракъланы башгъа-башгъа есликге гёчюрювге байлавлу болуп къолланагъан топуракъ кадастрны техника къайдалары-талаплары да бир кюйде турмай алмашына. Шону учун ерлердеги муниципал къурулувланы жамиятларыны арасында эришивлюклеге ёл бериле.

Топуракъланы муниципал ва онгача есликге айландырыв уьстде эсгерилген себеплер саялы осал юрюле. Амма бизин республикабыздагъы пачалыкъ еслигиндеги топуракъланы дазуларын белгилевню 95 проценти яшавгъа чыгъарылгъан демеге ярай. Шолайлыкъда, пачалыкъ учун гьажатлы топуракъланы дазуларын белгилевге харж да табыла, бары да имканлыкълар да къоллана. Ерлердеги муниципал къурулувларында буса топуракъланы дазуларын белгилев не заман болгъунча узатылажагъы гьакъда ачыкъ этип айтмагъа къыйын.

Гьалиге ерли оьрдеги пачалыкъ къурумланы ва ерли жамиятланы арасында тувулунагъан разисизликлерден гьасил чыгъарылып жамиятлар талап этеген ёрукъда тийишли чаралар гёрюлмей. Муна шо саялы да «Агропромышленный тармакъны асувлугъу учун» деген милли борчну талапларын яшавгъа чыгъарывда имканлыкълар толу кюйде къолланмай  чаналай бара десек, гьакъыкъатгъа къыйышмай къалмас.

К. КАРАЕВ.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля