Муаллимим, сыйлы атынгны алдында тизге туруп абур этме изну бер, деп шаир негьакъ язмагъан. Охувчулар да, оланы ата-аналары да, бютюн жамият да абур-сый этсин учун, муаллимге инг башлап яшланы гьакъ юрекден сюймеге герек. Озокъда, ол терен билимли касбучу да болгъан тарыкъ. Тёбенде шо эсгерилген белгилер толу бар, Борагъан орта школаны башлапгъы класларыны муаллими Асият Алиповна  Хасаеваны гьакъында сёз юрюлежек.

 

А.Хасаева Мычыгъыш Республиканы Гюйдюрмес шагьарында тувгъан, 1993-нчю йыл Гюйдюрмесдеги 1 номерли школада охуп башлагъан.

– Асият Алиповна, бу четимликлери кёп касбуну нечик сайладыгъыз? – деймен.

– Биринчи охув гюнюбюзден башлап да, магъа да, бары да ёлдашларыма да гючлю таъсир этген Дагъыстандан гелген Бурлият Магьамматовна (айып этмегиз, фамилиясын унутгъанман) охута эди. Биз барыбыз да ону кёп сюе эдик, къасткъылып охуйгъандан къайры, не кюйде де огъар ярамагъа алгъасай эдик. Оьзю де охувчуланы кёп сюе эди, билимибизни адилли къыйматлай эди. Класыбыз школада лап яхшы клас санала эди. «Орус тилге ва гьисапгъа артыкъ тергев беригиз, оларсыз илмуда уьстюнлюклеге етмеге къыйын», – деп уьйрете эди. Ону гючлю таъсири булан 4 класны, сонг да 9-нчу класны Асият Хасаева лап оьр къыйматлагъа бите.

2002-нчи йыл экзаменлени оьр къыйматлагъа да берип, Гюйдюрмесдеги педучилищеге охума тюше.

– Къатты къаст сююнчлер тувдуруп, сююнчлер ругьландырывлар уятып, 4 йыл 4 айдай чалт оьтдю, – дей Асият Алиповна.

Шо сигьрулу тюшдей оьтген уллу иш къастлы вакътиси Асият Алиповнагъа, сёзсюз сююнч гелтиреген, саламат инамлыкъ тувдурагъан къызыл диплом гелтирген.

– 2006-нчы йылдан башлап, Борагъан орта школаны башлапгъы класларыны муаллими болуп ишлеймен. Школада муаллим болуп ишлемеге тынч тюгюл. Тынч ишлер болма да болмай. Ишге жавапсыз янаша­гъанлар бола. Малайиклердей асил Борагъан охувчулар булан ишлемеге нечакъы да сюемен, охувчуларым уллу иш тынглавлу, къайсы тапшурувумну да къасткъылып, шоссагьат толтуралар, – дей Асият Алиповна.

– Сонг да, школаны педколлективи бирикген татывлу агьлюдей ишлей. Янгы коллективге къошулгъан яш муаллимлеге тергевлю янашалар. Башлапгъы класлагъа къарай­гъан заместители М.Хункермурзаева, сынавлу муаллимлери дарсларыма геле, оьзлени дарсларына чакъыра, ачыкъ дарслар, класдан тышдагъы гьаракатланы оьтгерелер, оланы айланасында пикру алышдыра. Ингдеси, сынавлу муаллимлер гьаман да дарсны онглу оьтген айрыча берекетли оьтген ерлерине тергев берип, инамлыкъгъа, оьсювге ёл ачалар, коллективге исиндире. Бугюн мен етишген саламат уьстюнлюклер саялы, инг башлап шо татывлу ишлейген муаллим коллективге борчлуман, – дей А.Хасаева.

– Тюз айтасан, Асият Алиповна, яшны да, гьатта уллуну оьз гючюне, ой имканлыкъларына баздырмакъ, инамлыкъ тувдурмакъ – охувчуланы тарбиялавда, билим беривде инг тарыкълы, педагогикада сыналгъан ёл, – деймен.

– Охувчуланы ата-аналарын да, оьр класларда охуйгъан къызардашларын, уланкъардашларын да чакъырып оьтгерилген класдан тышдагъы тарбиялав гьаракатны имканлыкълары дагъы да артыкъ. Охувчулар жыйылгъанланы алдында оьзлени билим-англав даражасын, пагьму имканлыкъларын, бажарывлукъларын аян эте. Яхшы гьазирленген гьаракат охувчулагъа сююнч гелтире, гьаракат байрамгъа айлана. Тюзю, олай гьаракат охувчулардан да, муаллимден де шайлы гьазирликни талап эте. Янгыз къастлы гьаракат гьар къайсы берекетни де, гёзелликни де къура. Охувчулар шону яхшы англамагъа тарыкъ, – дей Асият Алиповна.

– Тюз айтасан, шолай тарбиялав гьаракатлар йылда 4–5 бола, дарслар буса гьар гюн де 4–5 бола. Тындырыкълы гьазирлик олагъа да тарыкъ. Оланы оьр даражада оьтгермек учун школада шартларыгъыз бармы?

– Школада аянлыкъ материалдан башлап, техника къураллагъа ерли бары да зат бар. Тек шолардан къайры да, охувчуланы ой къурув даражасына гёре группалагъа бёлебиз, олагъа оьзбашына иш бермек учун карточкалар, башгъа тюрлю тапшурувлар гьазирлемеге тюше, – дей Асият Алиповна.

А.Хасаевагъа башлапгъы класланы завучу Мадина Залимхановна айтагъангъа гёре, ол ишлейген чакъы вакътини ичинде ишине къастлы, жавап­лы ва бажарывлу янашагъан педагог гьисапда танытгъан. Оьзюню касбу усталыгъын камиллешдиривге, билимин ва англав даражасын оьсдюрювге токътамай тергев бере, гюн сайын оьсе. Шо саялы болмагъа ярай, ону дарсларыны методика къурулушу гьар тюрлю къайдалар, ёллар, техника къураллар булан охувчуланы билим алывгъа къуршаву тутумлу. Дарсларда гьаман да иш низам оьр даражада бола. Олар да берекетли кюйде къошма материаллар, оьзбашына ишлер… охувчуларда иштагь тувдурагъан оюн къайдалар да ишлетеген тапшурувлар берекетли ёл таба. Билим беривде ва тарбиялавда осал йимик ва яхшы охуйгъан охувчулагъа айрыча янашыв къуруп, ишлев – ону ишлевюню баш къайдасы. Осал йимиклени яхшыланы даражасына гётермек, яхшыланы ой къурув, англав даражасын дагъы да артдырмакъ – баш мурады.

Шолай гьар тюрлю къайдаланы, техника къуралланы къоллап, охувчуланы ой къурувгъа жагьлыгъын уяв сакълайгъан гьаракатлагъа къуршап оьтгерилеген дарслар, озокъда, яхшы гьасиллер де бере. Асият Алиповнаны охувчулары школада, районда, респуб­ликада, гьатта Бютюнроссия оьлчевде оьтгерилеген конкурсларда, олимпиадаларда, предмет жумалыкъларда алдынлы ерлеге ес бола, гьар тюрлю кюйде иштагьлана.

Булай уллу къастда ишлей де туруп, билимин оьсдюрмеге, касбусун камиллешдирмеге де вакъти таба. Гюн сайын оьсмейген билим, ай булан азар деген айтывну ол кёп яхшы англай, оьзю ишлейген аз заманны ичинде 4 керен касбу камиллешдиреген курслардан оьтген, токътамай оьзбашына ишлей, оьсе. Ишде етишген уьстюнлюклери саялы А.Хасаева берекетли кюйде иштагьландырылгъан. Школаны админист­рациясыны ва ата-аналаны комитетини баракалла кагъызында: «Ишсюер хасиятыгъыз, ата-аналагъа гьюрметли янашывугъуз, яшланы сюювюгюз, оьр даражадагъы касбу бажарывлугъугъуз саялы савболугъуз!» – деп язылгъаны, мени англавума гёре, кёп уллу савгъат. Сонг да, ол школаны, юртну админист­рацияларыны, билим берив район бёлюгюню гьюрметлев грамоталары булан да савгъатлангъан. Биз де огъар гьакъ юрекден кёп яхшылыкълар ёрайбыз.