Башгъа-башгъа янашыв


Пятница, 08.06.2018г. - "ЁЛДАШ".


Халкъ арада салгъан чыгъар къазандан деген кюйде, борчларына айсенилик булан янашагъанлагъа яшавда оьр алма, оьсювге ёл ачмагъа бажарылмай. Гьалиги базар аралыкъланы девюрюнде демократия жамият оьмюр сюрме башлагъанда, яшавну янгыз оьз пайдасына къоллама токъташгъан талавурчу, тонавчу тайпалар пачалыкъны ва халкъны пайдалары учун белгиленген агьамиятлы милли проектлени борчларын яшавгъа чыкъма къоймай, ишлени барышын четимлешдирегени гьакъда кёп айтыла…



Шолайлыкъда, социал-экономика оьсювню чалтлашдырмакъ муратда къурулагъан регион ва федерал программаланы талаплары да яшавгъа чыгъарылмай чаналай барагъаны ачыкъ болуп гёрюне. Ерлерде пачалыкъ ва муниципал оьлчевюнде гёз алгъа тутулгъан инвестиция проектлер де, янашыв башгъа-башгъа экени саялы, асувлу кюйде пайдаландырылмай, яшавгъа чыгъарылмай къала демеге ярай.



Уьстевюне, шолай агьамиятлы борчлар учун белгиленген – гёрсетилинеген, оьр даражада къыйматланагъан топуракъларыбыз асувлу кюйде къолланмайлы, къолдан чыгъарыла. Белгиленген харжлар да шо кююнде якъ-якъгъа чачылып тас бола.



Гьалиден бир нече йыллар алда Магьачкъаланы къыбла боюнда Туралини авлагъында «Немис юрт» деген шагьарны ичинде спутник шагьар къурувну инвестиция проектине де талавурну зияны тиймей къалмады. Дагъы да ачыкълашдырып айтсакъ, шону учун гёрсетилинген 100-лер булангъы гектар авлакъны майданы талавургъа тюшюп, айлана якъдагъы разисизликлени бирден-бир артдырмай къоймады.



Шону гьисапгъа алып, гьали Къарабудагъгент, Къаягент, Хумторкъали, Бабаюрт ва оьзге районларыбызны лап да онгайлы ерлери талавургъа айланып къалмасны гьайын этмеге тюше. Ёгъесе, оьсювню оьзеклерине гележекде де зиян этегенлени алдын алма тынч болмас.



Белгили болгъан кююнде, Дагъыстанны инвестиция проектлер топланагъан бокъчасында-папкасында гьалиги заманда 100-ден де кёп инвестиция проектлер жыйылгъан. Шоланы яшавгъа чыгъармакъ учун, азындан, 250 миллиард манат харж герек. Къайдан геле, ким сала шо харжны ва башгъа тюрлю соравлар кёп бар. Харжны гьакъында башындан тутуп мекенли ойлашмай, топуракъ фондлар къуруп, къыйматлы авлакъланы, енгил пачалыкъ кредитлени, субсидияланы талам-такъыш этеген гезиклери къаршылаша.



Гьар йыл деген кюйде, Дагъыстандан Санкт-Петербургда, Сочиде ва уьлкебизни оьзге регионларында республикабызны бир тайпа гюп­лери-чиновниклери де ортакъчылыгъын болдура. Ортакъчылыкъ эте, къайта, гьисап бере, олай дыгъар байладыкъ, булай этдик деп макътана. Тек не этерсен, гьакъыкъатда гьаман да йимик агьамиятлы проектлени ахыры тюзелмей, яшавгъа чыгъарылмай, болжаллары къолдан чыгъарыла.



Яшырмагъа негер тарыкъ, бизин республикабызда да алдагъы уллу заводланы, фабриклени авадан пайы кётюрлюкге тарып ёкъланды. Айлана якъда тувулунгъан къыйынлыкълардан тартынмай, айсениликге бойсынмай иш гёреген жамиятлар-заводлар базар талапланы, пачалыкъ тапшурувланы гьисапгъа алып, бар имканлыкълагъа гёре оьз мадарын этмеге бажара демеге ярайгъан гезиклер де къаршылаша.



Тек шоланы сыдырасы да бай тюгюл. Каспийскидеги «Дагдизель», Магьачкъалада «М. Гьажиевни атындагъы завод», «Авиаагрегат», Къызлардагъы «КЭМЗ» жамиятлар загьмат тёгювню ва гьакъ тёлевню янгы къайдаларын якълай, производствосун генглешдире, пачалыкъ тапшурувлагъа ес бола…



Тюзюн айтсакъ, артдагъы йылларда къурулгъан Хумторкъали райондагъы «Каспийск такъта шиша завод» деген жамиятда да производствону оьсювю макътардай тюгюл…



Узун сёзню къысгъасы, оьсювню оьзеклери айынмай туруп, ювукъ заманны ичинде Дагъыстандагъы ишсизликни алдын алыв, налогланы жыйымын белгили кюйде артдырыв, яшавну яхшылашдырыв чаналай гетежеги де аян. Артдагъы заманларда бизин республикабызны ичинде болуп турагъан гьакимият къурумлардагъы кадрланы янгыртывдагъы масъалалар да экономикабызны оьсювюне, яшавну алгъа барывуна гьалиге ерли болушлукъ эте деп айтма къыйын.



Гьали-гьалилерде Дагъыстанны Гьукуматыны башчысы Артём Здуновну сиптеси булан Магьачкъалада инвестиция проектлени яшавгъа чыгъарывну масъаласына байлавлу уллу генгеш болду. Шонда эсгерилген кююнде, Дагъыстанда Магьачкъаланы Шавхалтирмен посёлогунда «Югагрохолдинг» деген жамиятны теплицаларын пайдаландырыв (ихтиярлары дазуландырылгъан акционер жамият), Къаягент районда Аччы ва Папас деген сув гьавузланы балыкъчылыкъны оьсдюрюв учун къоллав, Каспийскидеги аэропорт­ну толу комплексин болдурув, Ногъай районда «Ногайпром» деген индустрия паркны къурув ва оьзгелери гележек учун инамлыкъны тувдура.



Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля